“Klithmë nga qielli, nga shpirti, gjithë ajri më merr frymën, ka ikur Bujo! Lajm i dhimbshëm, therës, që ne miqtë, si dhe familja, e kemi të papërballueshëm. Ikja e Bujos ishte apeli më i fuqishëm për respektin ndaj artit të ekranit shqiptar. Secili nga ne do të dëshironte të ikte në këtë mënyrë kaq thirrëse për të ndryshuar mendësinë ndaj vëmendjes dhe kushtimit të artit të ekranit si fytyrë e shoqërisë. Të lumtë Bujar Lako, me këtë ‘gjest’ sublim godite si asnjëherë më fuqishëm. Lamtumirë o njeriu i mesazheve të mëdha, si askush deri më sot!”.
Javën që shkoi, aktori Bujar Lako bëri 40 ditë që u nda nga jeta. E shoqja, Mira, dhe i biri, Bojken, u mblodhën edhe një herë për ta kujtuar me miqtë e të afërmit e tij. Disa nga miqtë e ngushtë të Lakos nuk ishin në Shqipëri kur u nda nga jeta.
Një prej tyre ishte edhe kolegu e miku i tij i vjetër, Mevlan Shanaj, i cili nuk e mbajti për vete dhembjen që e pushtoi kur mësoi lajmin e hidhur, por shkroi menjëherë radhët e mësipërme në “Facebook”. Të njëjtën gjë, bëri dhe bashkëshortja e tij, Natasha Lako. Megjithëqë Bujari vetë preferoi gjithnjë të qëndrojë i tërhequr nga media, sot ne po e njohim pak përtej roleve, pikërisht falë miqve të tij.
Nga kujtimet e tryezave të orëve të gjata, sheshxhirimet me kamerat e fikura, e deri në ditët e fundit kur kafeja që kishin lënë për të pirë të tre, bashkë me kolegun e mikun tjetër, Timo Flloko, nuk u realizua asnjëherë… Shanaj na tregon edhe për dashurinë e Bujar Lakos me Mirën, në kohën kur ishin ende studentë dhe kërkonin t’i ndanin. Edhe për shkak të kohës, historia e tyre u mësua nga të gjithë dhe në fund ia doli të ishte fitimtare.
Një nga punët e pakta të Bujar Lakos në vitet e fundit ka qenë te filmi juaj “Lule të kuqe, lule të zeza”. Të gjithë kolegët e Bujarit tregojnë për përzgjedhjen dhe vështirësinë, me të cilën i pranonte rolet. Si ka qenë në rastin tuaj?
Marrëdhënia jonë ka qenë mjaft e afërt. Ishte miqësi që kishte nisur para se të vinte në Shkollën e Aktorëve, me vonë Instituti i Lartë i Arteve. Nuk e kam pasur të vështirë ta merrja në film, edhe pse në përgjithësi ishte i vështirë për të pranuar. Në filmin “Lule të kuqe, lule të zeza”, as që pati hezitim për të ardhur në një rol dytësor. Sigurisht që shkëlqeu dhe ishte ky rol, të cilin Paskalevic i zgjodhi së bashku me Yllka Mujon.
Keni qenë edhe më parë në pozitat e regjisorit me të?
Po, përveç filmit që folëm më sipër, ka qenë edhe një rast tjetër. Nga bashkëpunimi me të në dy filma ruaj kujtime të një miku dhe jo ndryshe. Më kujtohet kur takoheshim për realizimin e figurës në filmin “I paharruari”, ne po thuajse e kishim përfunduar filmin pa filluar xhirimet. Përkushtimi në detaje ishte cilësi e veçantë e Bujos.
Përveç të tjerash, më kujtohet që në ato kohë Ndriçim Xhepa ishte në fillimet dhe Bujo më thotë: Merre Xhepën, të garantoj se do të mbetesh i kënaqur. Ashtu u bë dhe mbeta më shumë se i kënaqur nga cilësitë e Xhepës. Po ashtu, për Eva Alikaj. Sugjerimet e këtij miku jo vetëm i mora në konsiderate, por edhe sot ia di për nder. Gjatë xhirimeve me Sheri Mitën, një natë, në miqësi të afërt me Pali Kuken, më thonë se sot kemi përfunduar një shishe me “Metaxa”, ndaj e bëjmë pushim.
Më bëri përshtypje që më pas erdhi më mori me të mira, nuk donte të më linte të mërzitur. I them, ju kam inat që e keni pirë pa mua. Shumë herë së bashku ndiheshim bukur pas ndonjë shisheje vere. Ishte mik i ndjeshëm dhe shumë i ndjeshëm për gjërat njerëzore.
Nga pikëpamja profesionale në teatër, nuk bëri zhurmën që pati në film…
Bujar Lako, që gati u shndërrua në legjendë me ikjen e tij, sipas meje ishte forca e ekranit, të cilin ai e shfrytëzoi në mënyrë intuitave, shkëlqyeshëm. “Përkëdhelia” e aktorit të parë në ekran i dha shansin të shumëzonte në ngjitje hijen e tij dhe si çdo hije që sterrritet e bëri aktorin e ekranit më të lakmuarin për gati dy dekada.
Në teatër nuk pati “këtë hije”, pasi puna në teatër punohet në tavolinë të rrumbullakët, kështu që je në një plan shikimi edhe me kolegët. Ndërsa kamera e kishte përherë në plan të parë dhe në kësi rastesh, ai nuk të falte. Njeriu Bujar dhe aktori Lako zotëronin imponimin sa privat, aq edhe krijues. Bujo ishte artist në formë dhe përmbajtje. Kishte të dhëna fizike të shkëlqyera për një aktor, konstrukt harmonik, portret goditës dhe zërin e ngrohtë burrëror me shikim depërtues, gati-gati asgjësues.
Sqimatar si ai dhe kërkues deri në një për atë që bënte në krijimin e figurave artistike. Dinte shumë mirë procesin e tjetërsimit dhe gjente çastin e zhbirimit të partnerit. I lindur artist, qoftë edhe në mënyrën si ecte, apo edhe si hante. Artistin nuk e luajti ndonjëherë pasi nuk pati rast, por dha shembullin e artistit që mbetet i adhuruari i regjisorëve dhe i gjithë shikueseve, jo vetëm brenda kohës.
Epiteti i gjeneralit qe një rastësi e bukur për Bujar Lakon, pasi tre gjeneralë artistikë ( Gjeneral gramafoni, Mujo Bermema dhe gjenerali i ushtrisë së vdekur), i pari i Vath Koreshit me regjinë e përkryer të Viktor Gjikës, dy të tjerët shkruar nga Ismail Kadare me regji të Kujtim Çashkut dhe Pirro Milkanit, dhe i treti i Dhimitër Anagnostit) krijuan kryegjeneralin Bujar Lako.
Statura civile e këtij “ushtaraku” u duk se ishte krijuar fshehurazi në çdo hap të tijin. Larguar nga sheshet e xhirimeve pa spaletat, por me një ajër gjeneralësh në çdo mjedis ku shkelte, linte hije gjeneralësh. Me ikjen e tij, gjithë opinioni kishte krijuar ekranin gjigant, ku vetë dëshmitarët ishin bërë pjesë e kësaj figure jetësore të vetë artistit unikal, më të arriturën se të tria figurat artistike. Bujar Lako kishte ndërtuar në gjallje mitin e gjeneralit fitues.
Kështu, media nxitoi ta shpallte “Nderi i Kombit”, në një kohë që autoritet që ende nuk ishin kujtuar, patën rastin të korrigjonin veten e tyre. Largimi tinëzarisht i këtij “ushtaraku” të rreptë rikonfirmoi autoritetin e tij krijues të figurës së artistit në çdo çast të jetës. Dinjitoz në krijim, i rreptë në mosnënshtrim. Posedues i gjithë fuqisë krijuese në ekran.
Në kaq shumë vite, si ka qenë marrëdhënia juaj?
Ruaj kujtime miqësore me të që nisin nga vizitat e ndërsjella, kur i kishim fëmijët e vegjël nëpër shtëpitë e njëri-tjetrit. Çiltërsia e vizitave ka mbetur ende e pashlyer. Nuk kishte në këto raste shtirje apo të tjera hipokrizi, ne kishim mes nesh kënaqësitë e miqësisë së pastër dhe diskutimet pafund për kineastët tanë të preferuar zgjasnin e zgjasnin dhe shërbenin si shtysë për ëndrrën tonë.
Kishte një “hobi”, pastërtinë, në të gjitha drejtimet. Po ashtu, kur i binte në dorë ndonjë gjë e veçantë, në ato vite, e trajtonte si një relikte të çmuar dhe i jepte kënaqësi kjo gjë. Sigurisht do të lante duart pas çdo takimi, me këdo. Kishte një përqendrim në detaje kur shikonte një film. Truri i tij regjistronte gati në mënyrë kompjuterike të veçantat e filmit.
Ishte i vështirë në pëlqim të gjërave të zakonshme në art. Sfidues, në më të shumtën e rasteve. Kujtoj që vitin e fundit të shkollës së mesme e bëri në Përrenjas, pasi Politeknikumi “7 Nëntori” u transferua nga Tirana në Përrenjas. Studionte për gjeolog. (Në jetën e tij, në fëmijëri, deri sa u bë 18 vjeç, ka lëvizur sepse prindërit ishin mësues dhe i qarkullonin.)
Në një prag të vitit të ri donte të ishte në Tiranë dhe ishin nisur bashkë me një shok nga Përrenjasi deri në Elbasan në këmbë. Trup atleti, që e mbrojti me ushtrime fizike gjatë gjithë jetës.
Disa kohë më vonë kësaj që thoni, kur ishte student, u bë e famshme historia e tij e dashurisë me Mirën. Ata që kanë qenë me të, me ju, në atë kohë, tregojnë se nuk i lejonin të qëndronin me njëri-tjetrin për shkak të familjeve, çështje politike. Si ka qenë e vërteta?
Vetëm politika që nuk ka fare lidhje në atë histori. U bë vërtet shumë zhurmë atëherë, por nuk u penguan për shkaqe politike. Si shumëkush, Bujari kishte një histori tjetër atëkohë, mirëpo pastaj u njoh me Mirën dhe bëri zgjedhjen e tij.
Vajza reagoi e shkaktoi zhurmën që po dëgjohet ende edhe sot. Mirëpo gjithë kësaj historie i doli përpara vetë Mira, duke e mbrojtur deri në fund, kështu që dashuria e tyre vazhdoi. Prindërit e familjes së asnjërës palë, nuk kanë lidhje me këtë çështje.
Vera, tavolinat, kanë qenë të preferuarat e tij…
Po, janë të shumta tavolinat që kemi ndarë bashkë. Kujtoj rastin e fundit, po ktheheshim nga varrimi i Fatos Selës, u kthyem rrugës dhe përfunduam në lokal, aty poshtë Tufinës. Ishte një rast që dhimbja për një mik, të cilin e kishim lënë përgjithmonë nën dhe, na kishte bërë pafjalë, ashtu siç na bëri të gjithëve ikja e Bujar Lakos.
Këngëtarja amerikane Taylor Swift i është bashkuar Elon Muskut në listën e personave më të pasur në botë.
Ylli amerikan ka hyrë në Listën e Miliarderëve, të përpiluar prej revistës Forbes, për herë të parë, pas regjistrimit të një pasurie prej 1.1 miliard dollarësh.
Në listë këtë vit ka hyrë edhe Sam Altman, krijuesi i aplikacionit ChatGPT të kompanisë AI, me një pasuri prej 1 miliard dollarësh.
Mirëpo Bernard Arnault dhe familja e tij, që qëndrojnë mbrapa kompanisë franceze të mallrave luksoze LVMH, e kryesojnë listën e revistës Forbes me një pasuri prej 233 miliardë dollarëve.
Forbes ka thënë se në vitin 2024 është regjistruar një rekord i miliarderëve – 2.781.
Forbes ka thënë se elita botërore është më pasur se kurrë dhe e ka një pasuri kolektive prej 14.2 trilionë dollarëve.
Swift, këngëtare dhe tekstshkruese, ka hyrë këtë vit në listën e personave më të pasur, pasi e ka fituar statusin e megayllit.
Këtë vit ajo është bërë performuesja e parë që e ka fituar çmimin për albumin më të mirë për herë të katërt.
Përveç muzikës, emri i saj është shumë i përfolur edhe për lidhjen e dashurisë që ka me yllin e futbollit amerikan Travis Kelce.
Sa u përket 10 personave më të pasur në planet, tetë janë prej SHBA-së dhe gjashtë prej tyre janë pasuruar në industrinë e teknologjisë.
Pas Arnaultit dhe familjes së tij, Musk, pronari i kompanive Tesla dhe X – i njohur më parë si Twitter – është renditur i dyti, me një pasuri prej 195 miliardë dollarësh.
Në vendin e tretë është pronari i kompanisë Amazon, Jeff Bezos.
Forbes ka thënë se klasa e miliarderëve më 2024 është 255 për qind më e pasur sesa një dekadë më parë, që nënkupton se 0.5 për qind e 2.781 miliarderëve të botës gëzojnë 14 për qind të pasurisë së të gjithë miliarderëve.
Në aspektin gjeografik, SHBA-ja ka më shumë miliarderë sesa çdo shtet – 813 – e përcjellë nga Kina dhe India.REL
Me emrin artistik Kim, djali nga Kosova ka mahnitur me zërin e tij jurinë e sivjetshme të American Idol, por edhe me rrëfimin e tij.
Kim ka marrë pjesë në American Idol, por ka prekur shumë me historinë e tij. Teksa flet për nënën që ndodhet ende në Kosovë, sytë i mbushen me lotë. Dy vite pasi Kim lindi, nëna e tij u sëmur dhe ai nuk e ka dëgjuar dot më atë të këndojë. Të gjithë i thonë Kim se ka zërin e nënës së tij.
Kimi është me origjinë nga Kosova por tani jeton në Brooklyn. Ai punon në një restorant, ndërsa në American Idol këndoi “Heal” nga Tom Odell. “Unë nuk e kufizoj veten, mund të këndoj gjithçka. Ashtu si do të këndoja Whitney Houston”, tha ai.
Mes lotëve ai ka kënduar edhe këngën “Oj Kosovë, oj nëna ime’, ndërsa një përshëndetje pati edhe për nënën e tij. Kim ka kaluar fazën e parë të American Idol, duke u vlerësuar si një talent i madh i muzikës.
Në fakt, muzika e ndihmoi të mësonte anglishten, të cilën e mësoi vetëm gjashtë vjet më parë.
Kur ai i pa për herë të parë jurinë tha:”Më dukej si një ëndërr, por kisha shumë nevojë që dikush të më godiste një shuplakë,” tha ai. “Ishte padyshim diçka që më bëri të ndihesha i gjallë sepse kisha nevojë për të pas kaq shumë vitesh luftë, më bëri të ndihem mirë”.
Ai nuk është më në kërkim të famës, muzika e Kimit do të thotë shumë më tepër për të tani, ai thjesht dëshiron të bëjë një ndryshim në botë.bw
Diva ikonike e modës në Nju Jork ishte 102 vjeçe – Ajo bashkëpunoi me marka nga e gjithë bota, nga Citroën tek Magnum
VOAL- Iris Apfel, diva ikonë e modës në Nju Jork, ka vdekur në moshën 102-vjeçare. Menaxherja e saj, Lori Sale, konfirmoi vdekjen e stilistes të premten përmes profilit të saj në Instagram.
Syze të mëdha të rrumbullakëta, gjerdan dhe byzylykë me ngjyra, flokë të shkurtër të bardhë: kjo është shenja e pagabueshme e amerikanes që ka pushtuar gjithë botën me stilin e saj. “Starleta geriatrike” nga Queens, siç i pëlqente ta quante veten, së fundmi kishte dizajnuar një koleksion për kompaninë suedeze të veshjeve H&M, pas shumë bashkëpunimeve, duke përfshirë Citroën, Magnum, Happy Socks dhe Mac.
Lindur në vitin 1921 në një familje hebreje në Nju Jork, Apfel studioi historinë e artit përpara se të bëhej dizajnere e brendshme. Ajo mori pjesë në rinovimet e Shtëpisë së Bardhë për nëntë presidentë, nga Harry Truman te Bill Clinton.
Simboli i saj është i disponueshëm edhe si emoji për telefonat celularë. “Nëse fytyra ime i bën njerëzit të lumtur, atëherë unë jam mirë”, tha ajo në inaugurimin e “smiley”, pak para ditëlindjes së saj të 95-të.rsi-eb
Christopher Nolan, regjisor, skenarist dhe producent i filmit Oppenheimer
Filmi Oppenheimer i ka rrëmbyer shumicën e çmimeve Bafta, duke përfshirë ato për filmin më të mirë, regjisorin më të mirë, aktorin më të mirë, dhe aktorin më të mirë në rol dytësor.
Filmi në regji të Christopher Nolanit për J Robert Oppenheimer, fizikantin që konsiderohet babai i bombës atomike, i ka fituar gjithsej shtatë çmime në ceremoninë e mbajtur të dielën në Londër.
Cillian Murphy, i cili e ka fituar çmimin e aktorit më të mirë, e falënderuar regjisorin Nolan që është “gjithmonë në kërkim të përsosmërisë”.
Robert Downey Jr e ka fituar çmimin e aktorit më të mirë në rol dytësor, për rolin në film si udhëheqës i Komisionit për Energji Atomike.
Emma Stone është shpallur aktorja më e mirë për rolin e saj në filmin Poor Things.
Vetë filmi Poor Things i ka fituar pesë çmime përgjatë ceremonisë, përfshirë ato për dizajn kostumesh, grim, dhe efekte vizuale.
Da’Vine Joy Randolph e ka fituar çmimin e aktores më të mirë në rol dytësor për rolin e saj në filmin The Holdovers, në të cilin ajo luan rolin e një kuzhiniereje të mërzitur, derisa filmi shtjellon jetën e një mësuesi që detyrohet të qëndrojë në shkollë për pushime, bashkë me disa studentë.
Filmat tjerë që kanë fituar më pak çmime janë Anatomy of a Fall, The Zone of Interest, si dhe The Boy and The Herson.rel
Në skenën kryesore të teatrit “Viktoria” ngjitet në skenë për herë të parë në Greqi vepra e një autori shqiptar. “Amber Alert”, shkruar nga dramaturgu Odise Plaku, u kushtohet viktimave të trafikuara për qëllime prostitucioni dhe shfrytëzimit seksual në mbarë botën.
Me interpretimin e aktores shumëdimensionale Georgia Zoi, me regji të Giota Koundourakis, falë punës së një stafi shumë profesional, në datën 9 shkurt u shfaq premiera e kësaj vepre, e cila solli emocione të fuqishme tek të gjithë ndjekësit e kësaj nate.
Gjatë shtatëdhjetë minutave aktorja Georgia Zoi arriti të përcillte mesazhet e fuqishme të kësaj vepre kundër plagës sociale të shfrytëzimit të vajzave në moshë fare të mitur për qëllime trafikimi.
Disa fjalë për shfaqjen
Në një botë makthi, një NËNË, nënë simbol, ka vite që kërkon vajzën e saj. Një vajzë 14-vjeçare, që duket si një engjëll, e humbur prej kohësh. Në një botë ku tregtia e mishit lulëzon dhe pushteti mbulon krimet masive të korrupsionit dhe epshit kanibalesk, NËNA do të flasë, do të denoncojë. Nëse zemra e saj shpërthen, dhimbja do të mbytë të gjithë botën, sepse tani kjo grua e thjeshtë, e shtypur nga një mjedis patriarkal, shndërrohet në një figurë tragjike arketipe, që rebelohet kundër korrupsionit të pushtetit.
Në premierën e shfaqjes ishin të pranishëm shkrimtari Odise Plaku, vepra e të cilit vihet për herë të parë në Greqi, dhe ambasadorja e Shqipërisë, znj. Luela Hajdaraga së bashku me stafin e saj.
Kjo shfaqje është ndjekur me shumë interes nga një numër i konsiderueshëm shqiptarësh që jetojnë dhe punojnë në Greqi.
Vënia në skenë e monodramës “Amber Alert” është mundësuar nga kompania kulturore “DIONIS ANIGMA” me mbështetjen e organizatës vullnetare jofitimprurëse “Buzëqeshja e Fëmijës” dhe të ambasadës së Shqipërisë.
Dy fjalë për autorin Odise Plaku
Shkrimtari Odise Plaku lindi në qytetin e Fierit dhe aktualisht jeton në Tiranë.
Sot punon si shef i Departamentit të Botimeve Parlamentare në Kuvendin e Shqipërisë.
Nga kritika letrare ai është cilësuar si një prej zërave të veçantë të poezisë së sotme shqipe. Në listën e krijimtarisë së tij në gjininë e poezisë numërohen një sërë vëllimesh, ku gërshetimi i tematikave krijon një tablo tërheqëse për lexuesin, duke i bërë ata pjesë të gjithë kësaj bote emocionale dhe artistike. Ai është një krijues që i ka kushtuar jo pak vëmendje edhe krijimtarisë në prozë për fëmijë dhe të rritur me tema të ndjeshme nga realiteti i jetës së përditshme. Në bagazhin e tij krijues numërohem mbi 20 botime të gjinive të ndryshme.
Por pasioni që mbizotëron në krijimtarinë e tij letrare është gjinia skenike e dramës, monodramës, komedisë për të rritur dhe për fëmijë. Tashmë në jetëshkrimin e tij krijues numërohen mbi dhjetë vepra skenike të vlerësuara nga spektatori dhe kritika.
Një ndër veprat e tij, monodrama “Klithma e një nënë të marrë”, mbetet më e suksesshmja ndër vite dhe është vënë në skenë jo vetëm në Shqipëri, por dhe në vende të tjera, ku ka marrë vlerësime të merituara.
Në qendër të kësaj vepre qëndron trafikimi i qenieve njerëzore, një plagë e mprehtë sociale me karakter jo vetëm lokal, por në një prizën më të gjerë, atë global. Janë me miliona njerëz në botë, fëmijë, vajza, djem, gra e burra, fati i të cilëve endet nëpër labirintet e dhimbjes e të harresës.
Me këtë botim autori Odise Plaku ecën i sigurt dhe me dinjitet në urën e bashkëpunimit të ndërtuar tashmë kaq qartësisht në marrëdhëniet kulturore mes Shqipërisë dhe Greqisë, duke iu dhënë atyre më shumë mundësi për të njohur një tjetër zë dhe emër krijues në panteonin e letërsisë.
Ajo që “fluturoi” si rrallëkush në tokë, në skenë, qysh dje u nis të fluturojë drejt përjetësisë. Lili Cingu nisi kështu fluturimin e fundit, duke krijuar një pështjellim emocional mbarë popullor si herët në kohë, kur largimi për njerëzit që shoqëria i kishte lakuar gjatë dhe regjistruar për së gjalli në memorien kombëtare, kur sado e rëndë gjendja shëndetësore, lamtumira përjetohet e papritur.
Në këto pak orë që kaluan në natën e fundme, ku mjellma u zhyt pa ndalur në vallen e saj të dhimbshme, nxituan të gjithë të jenë në hapësirën ujore të saj me gjithçka të mundshme, me zemër disa, me mendje jo pak, me komunikime simboleve shumë dhe përkufizime të identitetit artistik të saj. Në këto ditë të vorbullës së përjetimit të lamtumirës, çdo vlerësim në masën njerëzore ka fuqinë e verdiktit përcaktues të vendit që të shquarit zënë në regjistrimin e fundit.
Dhe Lili mori atë që e kishte dëgjuar prej vitesh në çdo mjedis, ku ajo me autoritetin artistik trajtonte lëvizjet magjepsëse të valles së saj që mbledhur vijueshëm ishte jeta e saj. Jo të gjithë të ngjashmit e saj e kanë këtë fund që sado tragjik për mjellmën vet, mbetet i pashtyeshëm në përjetimin publik, që në fundin e pashmangshëm merr dhe duartrokitjet më të sinqertë dhe masive të jetës së saj të gjallë se kjo nuk ka vend në skenën, por eterin e pamatë të frymës së kombit! Lili zbriti dje fizikisht për herë të fundit shkallët e gjëra mbi kolonadën ku shkruhet OPERA, pikërisht ato shkallë që i ngjiti gati 60 vite më parë. Vetë Pallati kishte diçka më shumë se një vit që ishte përuruar dhe skena e madhe e Shqipërisë impononte dhe trupa artistike muzikore më të kompletuara.
Mjeshtri i drejtimit koreografike Panajot Kanaçi filloi ethshëm procesin e përzgjedhjes së talenteve të vallëzimit, që do të krijonin brezin e dytë të vallëzuesve të Ansamblit Popullor. Si esteticien i përkorët, ai zgjodhi ashtu si kish nisur udhëtimin vallëzimi shqiptar etalone që përfaqësonin denjësisht tiparet e racës, temperamentin dhe karakterin që do mishëronte krijimet e tij që vallet burimore i lartësoi në nivel tablosh autentike, por të para me syrin e personalitetit të tij krijues. Koha e centralizuar e pushtetit që kishte parametra siç dihet rigoroze në vizionin e Kanalit dhe mirëkuptimin e shefit të institucionit, grupi shpejt zbuloi elementin premtues, ku spikaste Lili me aftësinë natyrore të vallëzimit dhe ndjeshmërinë e përjetimit.
I ndodhur në të njëjtën kohë dhe në të njëjtin vend kam ndjekur rrugëtimin e saj dhe të grupit të ri si shok brezi dhe shumë shpejt si drejtues artistik i institucionit. Jeta në atë kohë zhvillohej në mënyrë të ndryshme, ku gjiri i kolektivit të gruponte detyrohem me të tjerët. Përzgjedhja e miqësive, simpatia për aftësinë më bëri përkrahës së angazhimit të këtij grupi të ri talentesh me mundësitë jo të pakta që më jepte detyra.
Ngjarja më shpërthyese e atyre viteve të mbyllura ishte pjesëmarrja e Ansamblit Popullor në Festivalin e Dizhonit në vjeshtën e vitit 1970. Një shans i jashtëzakonshëm për kohën, një moment që evidentoi Lili Cingun si yllin femëror të së ardhmes së vallëzimit shqiptar. Ishte tërheqja fizike e saj, rinia dhe ajo eleganca e trashëguar nga nëna e thjeshtë dhe e nderuar, që francezi president i festivalit të përzgjedhë figurën emblematike të saj, ku kostumi i Tropojës i stilizuar me shije nga piktori Hysen Devolli, t’i këndonte në trup dhe vallëzim dhe qafa e saj e gjatë ta magnetizonte Mesieur Levavas seur për t’i varur ‘Gjerdanin e Artë’ të fituar nga Ansambli.
Ky veprim mori në jetën e Lili Cingut vlerën e pagëzimit dhe kurorëzimit. Gjithçka më pas erdhi natyrshëm. Largimi natyror i Lefta Mullisit, Medina Lubonjës, Veronika Manos etj. sollën hierarkinë e re të vlerave femërore vallëzuese nëpër dhjetëvjeçarët vijues të Ansamblit, ku Lili Cingu shkëlqeu dhe me Artin e saj ngriti piedestalin e merituar nga ku tashmë shqiptarët këndej dhe andej e kundrojnë dhe do ta admirojnë pambarimisht.
Janë vite të një karriere të gjatë sa gjithë vitet e jetuara deri sot ato që përbëjnë modelin, që la për sferën e interpretuesve artistikë Lili Cingu. Kur doli në pozicionin e parë të solistes valltare, ajo intuitivisht apo dhe e ushqyer nga mentori i saj, mjeshtri i rrallë Kanaçi, iu përkushtua kultivimit të imazhit të saj. Me urtësi dhe punë të shumtë e zhvendosi jetën e saj, studion e mjeshtrit bashkë me partnerin e ri që gjithashtu e gdhendi mentori Kanaçi, fluturuese Rexhep Çeliku, njësoj i urtë, i talentuar dhe i pa zulmtë si ajo. Simbiozë fatlume.
Ata i dhanë ngacmimin krijues Panajotit dhe përfituan prej tij krijimet e dueteve, një gjini tjetër që ndonëse zuri fill me tronditin Idilin Kurbat, që theu dyert e teatrit tonë nën ekzuberancën e Leftës dhe Besimit deri sa u anatemuar nga dashakeqësit që nuk kanë munguar kurrë, u pasua me disa të tjerë të dedikuar çiftit Cingu&Rexhepi. Madje, deri te krijimi i fundit i mjeshtrit kur ai i larguar tashmë nga skena dhe shëndetësisht, m’u afrua në fillimet e ’90-ës, për Festivalin e RTSH, me krijimin e një dueti të ri për ta, por me një frymë të re të krijimtarisë së tij, ku elementi etnik rikrijohej me një kompozim në bashkëkohësi, mbase zgjedhja e re e evolucionit krijues të tij, që nuk mundi ta gjallojë. Sigurisht që u vendos në natën finale të festivalit dhe mbase hera e parë dhe e fundit kur ai krijoi për këtë event.
Individualisht mjellma jonë e ndjeu se largimi i saj nga institucioni për arsye biologjike, ndonëse ajo nuk ishte në zgrip të energjive, nuk ishte vallja fundore e saj. Ajo nuk pati nevojë për institucionin, sepse një institucion i ri e përpiu shpejt e shpejt, Diaspora Shqiptare deri në një vendosje jetësore mes kësaj të fundit dhe atdheut mëmë. Ture, koncerte, festivitete artistike dhe familjare mbushën jetën e saj intensivisht. Nuk na mungonte sa herë që Rexhepi e ndjente se duhet të ishte ajo krah tij, kur personaliteti i saj i jepte një vlerë të shtuar evenimentit të rëndësishëm artistik. Vitet rrodhën dhe u rralluan drurët e pyllit artistik.
E ftuar dhe e respektuar ndodhej në vend, por edhe aty ku zhvillime historike dhe artistike kërkonin mbështetje nga njerëz si ajo dhe të tjerë në vendet jashtëkufitare të vëllezërve sa herë plisi zbardhte dhe flamuri kombëtar valëzonte. Lili Cingu nuk iu dorëzua derteve që nuk iu ndanë, por jetoi me medalionin e suksesit që do ta shoqërojë përjetësisht.
Taylor Swift ka bërë historinë në çmimet Grammy të këtij viti, duke u bërë artistja e parë që fiton 4 herë kategorinë “Albumi i vitit”.
Ajo mori çmimin nga ylli i muzikës Celine Dion, e cila së fundmi ka shfaqur probleme shëndetësore. Swift njoftoi gjatë eventit se po punon për një album surprizë. Miley Cyrus dhe Billie Eilish morën çmimet e tjera kryesore në ceremoninë e së dielës.
Çmimet më të mira Grammy
Album of the year – Taylor Swift, Midnights
Record of the year – Miley Cyrus, FlowersSong of the year –
Billie Eilish, What Was I Made For?
Best new artist – Victoria Monét
ALBUM OF THE YEAR
Boygenius – “The Record”
Janelle Monáe – “The Age of Pleasure”
Jon Batiste – “World Music Radio”
Lana Del Rey – “Did You Know That There’s a Tunnel Under Ocean Blvd”
Miley Cyrus – “Endless Summer Vacation”
Olivia Rodrigo – “Guts”
SZA – “SOS”
Taylor Swift – “Midnights” – *WINNER
RECORD OF THE YEAR
Billie Eilish – “What Was I Made For?”
Boygenius – “Not Strong Enough”
Jon Batiste – “Worship”
Miley Cyrus – “Flowers” – *WINNER
Olivia Rodrigo – “Vampire”
SZA – “Kill Bill”
Taylor Swift – “Anti-Hero”
Victoria Monét – “On My Mama”
SONG OF THE YEAR
Billie Eilish – “What Was I Made For?” – *WINNER
Dua Lipa – “Dance the Night”
Jon Batiste – “Butterfly”
Lana Del Rey – “A&W”
Miley Cyrus – “Flowers”
Olivia Rodrigo – “Vampire”
SZA – “Kill Bill”
Taylor Swift – “Anti-Hero”
BEST NEW ARTIST
Victoria Monét – *WINNER
Gracie Abrams.
Fred again..
Ice Spice
Jelly Roll
Coco Jones
Noah Kahan
The War and Treaty
BEST POP VOCAL ALBUM
Kelly Clarkson, “Chemistry”
Miley Cyrus, “Endless Summer Vacation”
Olivia Rodrigo, “GUTS”
Ed Sheeran, – (Subtract)
Taylor Swift, “Midnights” – *WINNER
BEST POP SOLO PERFORMANCE
Billie Eilish – “What Was I Made For?”
Doja Cat – “Paint the Town Red”
Miley Cyrus – “Flowers” – *WINNER
Olivia Rodrigo – “Vampire”
Taylor Swift – “Anti-Hero”
BEST POP DUO/GROUP PERFORMANCE
Labrinth Featuring Billie Eilish – “Never Felt So Alone”
Lana Del Rey Featuring Jon Batiste – “Candy Necklace”
Miley Cyrus Featuring Brandi Carlile – “Thousand Miles”
SZA Featuring Phoebe Bridgers – “Ghost in the Machine” – *WINNER
Taylor Swift Featuring Ice Spice – “Karma”
PRODUCER OF THE YEAR, NON-CLASSICAL
Jack Antonoff – *WINNER
Dernst “D’Mile” Emile II,
Hit Boy
Metro Boomin
Daniel Nigro
SONGWRITER OF THE YEAR, NON-CLASSICAL
Edgar Barrera
Jessie Jo Dillon
Shane McAnally
Theron Thomas – *WINNER
Justin Tranter
BEST RAP ALBUM
Drake & 21 Savage – “Her Loss”
Killer Mike – “Michael” – *WINNER
Metro Boomin – “Heroes & Villains”
Nas – “King’s Disease III”
Travis Scott – “Utopia”
BEST RAP PERFORMANCE
Baby Keem ft. Kendrick Lamar – “The Hillbillies”
Black Thought – “Love Letter”
Coi Leray – “Players”
Drake & 21 Savage – “Rich Flex”
Killer Mike ft. André 3000 – “Scientists & Engineers” – *WINNER
BEST COUNTRY ALBUM
Brothers Osborne – “Brothers Osborne”
Kelsea Ballerini – “Rolling Up the Welcome Mat”
Lainey Wilson – “Bell Bottom Country” – *WINNER
Tyler Childers – “Rustin’ in the Rain”
Zach Bryan – “Zach Bryan”
BEST COUNTRY SOLO PERFORMANCE
Brandy Clark – “Buried”
Chris Stapleton – “White Horse” – *WINNER
Dolly Parton – “The Last Thing on My Mind”
Luke Combs – “Fast Car”
Tyler Childers – “In Your Love”
BEST ROCK ALBUM
Foo Fighters – “But Here We Are”
Greta Van Fleet – “Starcatcher”
Metallica – “72 Seasons”
Paramore – “This Is Why” – *WINNER
Queens of the Stone Age – “In Times New Roman…”
BEST ROCK PERFORMANCE
Arctic Monkeys – “Sculptures of Anything Goes”
Black Pumas – “More Than a Love Song”
Boygenius – “Not Strong Enough”- *WINNER
Foo Fighters – “Rescued”
Metallica – “Lux Æterna”
BEST R&B ALBUM
Babyface – “Girls Night Out”
Coco Jones – “What I Didn’t Tell You”
Emily King – “Special Occasion”
Summer Walker – “Clear 2: Soft Life EP”
Victoria Monét – “Jaguar II” – *WINNER
BEST R&B PERFORMANCE
Chris Brown – “Summer Too Hot”
Coco Jones – “ICU”- *WINNER
Robert Glasper Featuring Sir & Alex Isley – “Back to Love”
SZA – “Kill Bill”
Victoria Monét – “How Does It Make You Feel”
BEST ALTERNATIVE MUSIC ALBUM
Arctic Monkeys – “The Car”
Boygenius – “The Record” – *WINNER
Gorillaz – “Cracker Island”
Lana Del Rey – “Did You Know That There’s a Tunnel Under Ocean Blvd”
PJ Harvey – “I Inside the Old Year Dying”
BEST AFRICAN MUSIC PERFORMANCE
ASAKE & Olamide, “Amapiano”
Burns Boy, “City Boys”
David Featuring Must Keys, “UNAVAILABLE”
Ayra Starr, “Rush”
Tyla, “Water” – *WINNER
BEST SCORE OR SOUNDTRACK FOR VISUAL MEDIA (Includes Film and Televison)
“Barbie,” Mark Ronson & Andrew Wyatt, composers “Black Panther: Wakanda Forever,” Ludwig Göransson, composer
“The Fabelmans,” John Williams, composer
“Indiana Jones and the Dial of Destiny,” John Williams, composer
“Oppenheimer,”Ludwig Göransson, composer – *WINNER
I fundit “klasik” i brezit te tij qe vuri guret e pare ne formatimin e “Konservatorit Shteteror” sot “Universiteti i Arteve” studiuar dhe perfunduar studimet ne Konservatorin “ George Porumbesku” te Rumanise.
Takimi i fundit me te ishte kur sapo kish kapercyer te 90-tat. Kish mbetur po ai qe kishim njohur, petagogun e palodhur. I qete , i regullt , me pamje artisti ne qetesine e tij si dekada me pare ndonese kish mbetur vetmitar dhe jasht cdo vemendjeje nga instancat …
Nuk e therriste me askush…. Nuk e pame ne asnje medium, interviste televizive apo ne ndonje rresht gazete ndonese ka nje krijimtari te bolleshme ne disa zhanre kryesisht vokale nder arkivat e RTSH-se qe flene prej vitesh.
Ne borderote e “Te drejtave te autorit” as qe behej fjale te figuronte qofte edhe si statistike.
I sapo dale nga shtepia, diku tek “Pallatet Agimi” shkonte te mirrte pensionin e lehte modest, pak me shume se nje lemoshe….
E pyeta per “Pension te Posacem” si Krijues, Artist, Kompozitor e Dirigjent , Petagog i sa e sa brezash ne dekadat e para plot uri te muzikanteve te diplomuar qe u bene gjeneratoret e pare te kultures muzikore ne vend …
Qeshte lehte , ndalonte hapin, sme shihte ne sy, as pergjigje …!
Kurre nuk shante.
E kisha permendur si fenomen te trishtuar ne ndonje nga shkrimet e mija “fejbuksiane” drejtuar ndonje titullari te larte shteti … por “ncukk”- “Qeveria ka halle” e smerret me kesi “vogelsira”.
I paharruar ky emer artisti dhe ne mendje me vjen nje nga dhjetra kenget e tij kenduar ne sa e sa festivale por edhe nga ne ne “zboret ushtarake studentore” te kohes .
Ishte nje kenge rreshtore qe ne studentet e kendonim edhe kur shkonim ne menxe apo per te fjetur :
“Marshojme fitimtare.
Mbi supe ngritur bajoneta.
Nje nene nga ballkoni.
Lule hedh permbi helmeta” !
Ia kendonim me shume edhe atij kur e kishim dhe si Komandant Toge gjate diteve te zborit ne fakultet me komandat famoze te tij kur na thoshte :
-Toga , ju lutem gatitu !!
Ky ishte i miri , i urti, i bute si mendafsh Prof Nexho.
Te tere ne qeshnim, te tereve na bente te vinim buzen ne gas. Por i bindeshim pa medyshje.
Ashtu e donte puna ….
E sot, perseri mbetur akoma gjalle pa aspak vemendjen e duhur qe u “vrapon” mosha ne ngjitje per ne te 80-ta e pertej, ka plot “Nexhbedinë” te tjere pak a shume me te njejten pamje tek i sheh rruges.
Ndoshta dikush do i permende kur te mbyllin syte….
I paharruar Kompozitori , Petagogu, Dirigjenti, Njeriu, Artisti pa “kapaçken” e lyer me te verdhe ku shkruhet “Mjeshter i Madh” por qe mbetet edhe me i Madh se ky titull veç se me emrin e tij:
Është shuar në moshën 95-vjeçare, Nexhmedin Doko, kompozitori i shquar, autor i shumë këngëve të muzikës së lehtë dhe teksteve shkollorë.
Nexhmedin Doko lindi në vitin 1929, në qytetin e Beratit. Në vitin 1950 përfundoi me rezultate të larta Liceun Artistik “Jordan Misja” në Tiranë. Prof. Doko ishte “produkt” i Konservatorit të njohur rumun “Ciprian Porumbescu” (kompozitori i muzikës së himnit kombëtar), ku vijoi studimet në dirigjim dhe kompozim (1958-1962).
Kompozimet e tij janë interpretuar nga këngëtarë të njohur si Vaçe Zela, Gaqo Çako, Ramiz Kovaçi, Zija Çela etj. Ka marrë pjesë në disa nga festivalet e këngës ku ka fituar edhe çmime. Krijime të Nexhmedin Dokos janë midis të tjerave këngët “Kur jam pranë teje”, “Rini e Zjarrtë, etj., si edh e operetën “Dritë dhe këngë”. Gjithashtu Nexhmedin Doko ka shkruar edhe tekste mësimore muzike. Pas goditjeve të sistemit komunist në fushën e artit dhe kulturës (1973-1974), Nexhemdin Doko u mënjanua thuajse totalisht nga sistemi, në kuadër të luftës famëkeqe së klasave dhe shumë nga krijimet e mëpasshme të tij nuk patën fatin të bëheshin publike, duke e lënë të cunguar CV-në e tij muzikore, fat i hidhur që shoqëroi shumë krijues e artistë të spikatur që jetuan në periudhën e diktaturës komuniste.
Pjesë nga krijimtaria e Nexhmedin Doko
Rini e zjarrtë – Festivali i XIII-të i këngës RTSH – 1974
Takim i brezave – Festivali i XII-të i këngës në RTSH – 1973
Festë në malësi – Festivali i VI-të i këngës në RTSH – 1967
Kur jam pranë teje – Festivali i IV-t i këngës në RTSH – 1965
Kthim nga fusha – Festivali i III-të i këngës në RTSH – 1964
Nëse ti mua më pyet – Festivali i II-të i këngës RTSH – 1963
Kënga e Inxhinieres – Festivali i I-rë i këngës RTSH – 1962
Opereta “Dritë dhe këngë”.
Provat kan filluar me shumë vullnet, profesionalizem, te udhehequr nga regjisori i mirenjohur shqiptar Nikolin Gurakuqi, per realizimin dhe inskenimin e Operës së parë Kosovare “Goca e Kaçanikut” te kompozitorit Rauf Dhomi, e cila do shfaqet per here te pare e kompletuar si (premiere boterore) ne Kosove, pas plot 53 vitesh se egzistuari si veper Kombetare.
E gjithe kjo ne kuader të Pavaresise dhe 25-vjetorin e çlirimit te Kosoves.fb
Gati shtatëdhjetë vjet kinema pa u ndalur asnjëherë
VOAL- Sandra Milo është ndarë nga jeta. Aktorja mbushi 90 vjet më 2023. Ajo ndërroi jetë në shtëpinë e saj dhe mes dashurisë së njerëzve të saj më të dashur, siç kishte kërkuar, njoftoi familja të hënën.
“Sandrocchia”, siç e quajti Federico Fellini, për të cilën ishte muzë, qe një nga aktoret më të njohura të kinemasë italiane.
Karriera e saj ishte shumë e gjatë dhe në kinema e TV ajo punoi me shumë regjisorë të mëdhenj, nga Roberto Rossellini te Antonio Pietrangeli, nga Sergio Corbucci te Luigi Zampa, Dino Risi, Luciano Salce, Duccio Tessari, Pupi Avati, Gabriele Salvatores deri te Gabriele Muccino dhe, siç përmendet, Fellini. Gati shtatëdhjetë vjet kinema pa u ndalur asnjëherë.
Në vitin 1963 ajo luajti edhe në filmin 8 1/2, po nga Fellini, një film që u vlerësua me Oscar për filmin më të mirë të huaj.rsi-eb
Të revoltuara kundër kornizave shoqërore, katër të reja në Prishtinë themeluan kolektivin artistik, Haveit, në vitin 2011. Që nga performanca e tyre e parë, që erdhi si protestë pas vrasjes së Diana Kastratit, një ndër rastet e femicidit në Kosovë, Hana dhe Vesa Qena, Lola dhe Alketa Sylaj, u kthyen në një zë të fuqishëm që përmes artit ballafaquan publikun me realitetin, për të cilin nuk flitej shumë. Hana dhe Alketa rrëfejnë për momente kyçe që përcollën rritjen e tyre si gra, paralelisht me artin dhe aktivizmin e tyre, tashmë me plane për etapën e re artistike të Haveit.
Komentet