KISSES WITH THE SOUL

Për ju po hedh një fragment të shkurtër në shqip dhe anglisht:

Dikur, im atë më këshillonte:

“Biri im i dashur, mos harro kurrë atë që do të them:

Në jetë, njerëzit pasivë janë ata që nuk marrin pjesë në asgjë — ata thjesht vegjetojnë: hanë, pinë, shkojnë në banjë, flenë dhe presin meftësisht derisa vdekja të vijë t’i marrë. Por për të tjerët gjithçka është ndryshe; atyre u pëlqen të jenë njëkohësisht edhe aktorë, edhe regjisorë, por harrojnë se janë turmë — një masë amorfe, një skicë në miniaturë e forcave të mëdhenjve dhe të mashtruesve, e mjeshtërve të vjetër dhe të rinj. Marrëzisht, këta njerëz naivë këmbëngulin si bagëtia, me kokëfortësi të marrë; duan që të luajnë në vepra të mëdha dhe drama.

Me dinakëri djallëzore, hijet e djeshme dhe të sotme, mjeshtrat e së keqes e shtyjnë turmën në skenë për të interpretuar, por papritur dritat i verbojnë, dhe ata fillojnë të ngatërrojnë replikat; skenat dhe lëvizjet u përmbysen. Të fuqishmi tallen me turmën; të tërbuar, e përqeshin e nëpëkëmbin. Ne me naivitet fajësojmë dhe shikojmë njëri-tjetrin me urrejtje; spiunojmë dhe grushtohemi më keq se gladiatorët. Hm! O bir sigurisht të fuqishmit janë të pafajshëm ata nuk gabojnë kurrë; kanë qeshur gjithmonë dhe vazhdojnë të qeshin hidhur me ne, duke thënë: ‘Drama e turmës është brenda natyrës njerëzore. Zilia dhe çmenduria janë brenda nesh dhe kanë qenë për vite e vite — dekada e dekada, shekuj të tërë — duke qelbur si plagë gangrene.’

EH! Në fillim turma e pranoi zilinë si një lodër fëmije, një dhuratë të vogël simbolike por joshëse, dëshirën e marrë për të qenë dikush, e jo turmë. Por për të qenë dikush duhet të sprovohesh; duhet të ngjitesh mbi të tjerët, të shtypësh ata. Ne e gëlltitëm me lakmi të gjithë atë dëshirë bashkë me hijet e së kaluarës së largët dhe asaj të afërt, të cilat na ndjekin në çdo hap. Ata na shohin ne, e ne nuk i shohim ata por të dy palët jemi të pafuqishme…

Dhe pastaj të gjithë: pasivët, egoistët, trazovaçët, karrieristët, mjeshtrat, ardhacakët — u mbushëm me materien e qullët, helmuese të çmendurisë që u derdh me dhunë. E patretur mirë në stomakun bosh të çmendurisë, ajo nuk gjeti ushqim, por thartirë në bark; u trazua dhe u përhap shpejt në të gjithë qenien. Trupi e pranoi si normale dhe nuk e dëboi.

Me pak fjalë, biri im: ne jemi një turmë e mrekullueshme, por nëse na vënë zjarrin, nëse ndizet shkrepësja, bëhemi shkatërrues, vrastarë; përmbysim botën dhe mbjellim rrënoja.

My father once used to advise me:

“My dear son, never forget what I’m about to tell you:

In life the calm ones are those who play no part, they merely vegetate: they eat, drink, go to the bathroom, sleep and wait passively for death to come and take them. But for others everything is different; they like to be both actors and directors at once, yet they forget they are a crowd, an amorphous mass, a miniature sketch of strongmen and charlatans, of old and new masters. Foolishly, these naive people persist like cattle, stubborn and foolish; they want us to perform great acts and dramas.

With devilish cunning the shadows of yesterday and today, the masters push the crowd onto the stage to perform, but suddenly the lights blind them, and they begin to tangle their lines, their scenes and movements are overturned. The powerful above us jeer at the crowd; enraged, they sneer and snarl. We blame and stare at one another with hatred; we spy and brawl worse than gladiators. The powerful are innocent, they never err; they have always laughed and continue to laugh wickedly, saying: ‘The crowd’s drama is inside human nature. Envy and madness lie within us and have for years and years, decades and decades, centuries, festering like a gangrenous wound.’

At first the crowd accepted envy as a child’s toy, a small symbolic gift but a tempting one, the mad desire to be somebody, not the crowd. Yet to be somebody you must be tested; you must climb over others. We greedily swallowed that whole desire along with the shadows of the distant and the near past, which follow us at every step. They see us and we do not see them, yet both sides are powerless…

And then, everyone: the passive, the selfish, the troublemakers, the careerists, the masters, the newcomers, the mushy, poisonous matter of madness poured in violently. Poorly digested in the empty stomach of madness, it found no nourishment but acidified the gut. It churned and quickly spread through the whole being. The body accepted it as normal and did not expel it.

In short, my son: we are a marvelous crowd, but if we are set alight, if the match is struck, we become destructive, murderous; we overturn the world and wreak havoc…”