NJË SHAMI E HARRUAR NË MAL
Ecja rrugicave të malit ,me pisha të larta
Fluturonin mendimet rruzullit të tokës
Bluante mulliri i erërave të gjitha ujemet
Pastaj bohçet e varura rëndonin
Si koha e ikur rrëpirave të mallimit
E një shkop dore shponte tokën e pafajshme
Shikim zhbirues ne thellësi prekte damarët
Sikur të kërkonte thesaret e humbura të mbretërive
Rrënjëve të dala si asht’ i humbur nëpër kohë
Fshehur moti, në një kohë te ikur si zogu
Kur plakut i kishte humbur gurë e unur
E buzëve shkrumbi thithte rreshka, tym duhani
Si mall i pjekur gishtave ngjyrë kafeje….

Një shami valëvitej nga puhizë e lehtë
Shtrënguar kraharorit të një pishe trupdrejtë
Nuk ishte e humbur, e harruar kishte mbetur
Ishte relikt i një zjarri, një moshe të ndezur flakë
Akoma i vinte erë dashuri, erë molle e ruajtur
Mbështjellë në një ble bistaku, lozte avash ritmin
Si flamurë i jetës rinore ku rrahën erërat
Valvitej damarëve si përshëndetje e fundit
Psherëtimat kalamenden sygjumave të verës.
Në shami mbështolla kujtimet e hirta si këngën…..

PO E PRES KOHËN E DHIMBJES

Të çuditshme janë dhimbjet, të çmendura
Pa orar të caktuar, kur u teket vijnë turrë
Në mesditë, mesnatë, pas mesnate
Të djersitin, rraskapitin…
Poreve vlojnë puqërrime të skuqura
E pamëshirshme dhimbja, lëvron thellë
Mjeku (të nesërmen) kërkon anamnezën
Në ç ‘kohë vijnë dhimbjet, sa zgjasin, si duken…..
Dhe sonte,
Do pres kur vjen ai uragan i tmerrshëm
Do shënoj saktë orën dhe minutën e lodhjes
Pastaj zgjatjen e durimit pa frymëmarrje
E ka më lehtë mjeku të japë diagnozën
Por e di se nuk do e shpëtoi jetën
Pabesisht frika përpiu vdekjen n ‘eter
Nuk kam kohë të tepërt për ikje
Asgjë nuk kam thënë për dashurinë
Avullime kanë ngjarë, akoma nuk jam rrëfyer
Kohën po pres edhe këtë natë me dhimbje…..

Gjakovë, 22.shkurt,2021

Sigurisht, pas mijëra e mijëra vjetësh ata do të arrijnë në krahët e avullit, fluturim, duke kaluar oqeanin! Të rinjtë e Amerikës do të vizitojnë Evropën e vjetër. Ata do të vijnë për të parë monumentet dhe vendet e rrënuara, ashtu si tashi na tërheqin bukuritë e rrënuara të Azisë Jugore.
Pas mijëra e mijëra vjetësh ata do të arrijnë!
Tamizi, Danubi, Rini ende rrjedhin, maja e Malit të Bardhë është ende e mbuluar me dëborë, agimi polar shkëlqen në vendet veriore, por breznitë, njëra pas tjetrës, janë bërë pluhur, ushtritë e të fuqishmëve të momentit janë harruar, si ato që tani flenë në lartësi, ku mullixhiu i pasur, që zotëron atë tokë, ka ndërtuar një stol për t’u ulur dhe për të parë fushën e misrit të gjerë e të valëzuar.
“Në Evropë!” dikush dëgjon të rinj amerikanë të thonë “në vendin e baballarëve të tyre, vendin e bukur të kujtimeve dhe imagjinatës, Evropë!”
Anija ajrore mbërrin, është plot me udhëtarë, pasi udhëtimi është më i shpejtë se nga deti; tela elektromagnetike që kalojën nën oqean tashmë kanë telegrafuar se sa njerëz përbëjnë karvanin ajror. Evropa tashmë mund të shihet, janë brigjet e Irlandës, por udhëtarët janë ende duke fjetur; ata do të zgjohen vetëm kur të jenë në Angli; ata do të prekin tokën e Evropës në vendin e Shekspirit, siç e quajnë fëmijët e shpirtit, vendin e politikës dhe makinerive, siç i quajnë të tjerët.
Për një ditë të tërë ata do të qëndrojnë atje; është koha që kjo brezni e nxituar mund t’i kushtojë Anglisë së madhe dhe Skocisë.
Pastaj ata vazhdojnë përmes Tunelit të Kanalit për në Francë, vendin e Karlit të Madh dhe Napoleonit. Përmendet Molièri, studiuesit flasin për shkollat ​​klasike dhe romantike që datojnë që nga e kaluara e largët dhe kënaqin kërshërinë me heronj, poetë dhe shkencëtarë që koha jonë nuk i njeh, por që do të lindin në kraterin e Evropës: Paris.
Anija ajrore fluturon mbi vendin nga u nis Kolombi, ku lindi Cortez dhe ku Calderon këndoi pjesët e tij me vargje tingëlluese; gra të hijshme me sy të zinj ende banojnë në luginat e lulëzuara, këngët e lashta ende përmendin Cid dhe Alhambra.
Fluturim kalojnë mbi detin për në Itali, ku ndodhej Roma antike dhe e përjetshme. Tashi është fshirë plotësisht, fusha është shkretëtirë; nga Kisha e Shën Pjetrit mbetet një shenjë e vetme e murit, por është e dyshimtë nëse është autentike.
Pastaj në Greqi, për të fjetur një natë në hotelin luksoz që ndodhet në majë të Olimpit, vetëm për të thënë se ishim dhe atje. Udhëtimi vazhdon për në Bosfor, ku pushojnë disa orë dhe vizitojnë vendin ku dikur ndodhej Bizanti; tashi peshkatarët e varfër hedhin rrjetat e tyre ku legjenda tregon për kopshtin e Haremit në kohën e turqve.
Fluturohet mbi rrënojat e qyteteve të mrekullueshme që ndodheshin dikur përgjatë Danubit të fuqishëm, qytete që koha jonë nuk i njeh; herë pas here, në vendet plot kujtime, në vendet që do të lindin dhe në ato që do të shfaqen koha, herë pas here karvani ajror ulet dhe më pas ngrihet përsëri.
Atje është Gjermania, e cila dikur përshkohej nga një rrjet i dendur hekurudhash dhe kanalesh, vendi ku fliste Luteri, këndonte Goethe dhe ku Mozarti mbante skeptrin e muzikës në kohën e tij! Emra të tjerë të mëdhenj shkëlqejnë në shkencë dhe art, emra që tashi nuk i njohim.
Një ditë qëndrimi në Gjermani dhe një ditë në vendet e veriut, për të vizituar atdheun e Orsted, atë të Linnaeus, dhe Norvegjinë, vendin e heronjve të vjetër dhe të një brezi të ri. Islanda vizitohet në udhëtimin e kthimit, dhe gajzerët nuk po valojnë më, vullkani Hekla është zhdukur, por ishulli i thyer me gurë qëndron në detin e ashpër, si një pllakë guri e përjetshme në përkujtim të sagave.
“Ka shumë për të parë në Evropë”, thotë i riu amerikan. “Ne e pamë atë në tetë ditë, dhe mund të arrihet shumë mirë, ashtu si udhëtari i madh”, ai përmend një person që i përket kohës së tij, ” ka demonstruar në librin e tij të famshëm “Evropa e parë në 8 ditë”.”

Berlin, mars 2021

1.
Kisha dëgjuar shpesh ndër vite sintagma të ndryshme: të shkathëta e përtace, kthjellore e marroke, në rendin e vjetër dhe në rendin e ri.

Por më të veçantën që prek kufijtë e absurdit, do t’a dëgjoja verën e shkuar në Prishtinë.

“Ldk-ja ka lidhje organike me Amerikën”, thoshte një medialist i metropolit kosovar.

Po ç’na qenka, vallë, kjo lidhje e çuditshme?

Dhe ndërsa mendoja provincialitetin e saj, do të evokoja vetishëm një rrëfenjzë interesante nga vite të hershme.

Në një institucion a organizatë monokracie të atëbotshme mbahej një mbledhje plot ngut. Propozohej sekretari i paracaktuar i saj që, aty, merrte shteg përpjetë në hierarkinë shoqërore. Por makiazhi sistemor e kërkonte konkurrencën e shpifur.

Dhe, sipas një rregulli, ai që jepte një emër, rëndom duhej të thoshte dy-tri fjalë lëvdate për pretendentin e tij. Por, teksa fliste, kryepropozuesi pati ndjesinë se të pranishmit nuk ishin vëmendësuar gjithaq. Kjo e dekurajoi pak. Ndaj, do t’përmbyllte diskutimin me një vlerësim epik: shoku X. ka qenë gjatë në organe!

E pra, kjo lidhje, mbase, mund të kishte dhe këtë zbërthim: Ldk-ja, me gjasë, paskësh qëndruar gjatë në “organet” ngrohëse të Amerikës…

Mirëpo eksperienca e gjatëndejës në organe, posedon aftësi shërbese dhe për udhëkryqë të tjerë.

Tani kur ajo gjendet në zjarrishtë të brendshme elektorale, kujtova idenë gjeniale. Pse, thashë, të mundohet e digjet në vorbën përvëluese, kur Isai ka ballsamosur qyshkur në shpirtin politik kulturën dhe kujtesën e saj?

Jetëgjatë tek shtrinë ekzistencë në dy shekuj dhe, ashtu, e farkuar n’për stuhira, Ldk-ja do t’a zgjedhë lehtësisht prijësin tejpamës. Në krye e rreth tij do të ulen e ngulen njerëz që, posi shoku X., “kanë qëndruar gjatë (sa gjatë!) në organe”!

Për të mirën e përgjithshme, padyshim!

2
Si mund të ndodh një alternim përfaqësimi kaq i panatyrshëm? Dhe, ndaj, një ndërvegëz e pamundur.

Që Albin Kurti, një antimarikan i thekur, të marrë paqësisht dhe njëj entuziazmi fluturak, besimin absolut për kryeministër nga populli më proamerikan në botë!

Në fakt, kësaj daulleje i bien në unison humbësit e zgjedhjeve dhe humbësit e lojës: në Prishtinë, ldk-ja e shpartalluar dhe në Uashington, Grenelli i frustruar.

E qysh na qenka rreshtuar Isai në anën tjetër të fillit, admirues i vlerave amerikane të demokracisë, kur vrânshëm vjen nga trashëgimi e vjetër bolshevike dhe, në këtë gjurmë, pa arritur të konformohet kurrë, shpall kumtin lapidar: “qytetarët nuk e zgjedhin qeverinë”!
Ku gjendet tjetër, pos në arkën e tij, ky brilant mendimor? As Adolfi i ariozofisë nuk vajti aq larg. Anipse në kulme cinizmi, pohonte se e drejta e qytetarit rrëzon të drejtën e shtetit!

Ndërkaq Grenelli, nga anë e tij, ishte më i padashuri, ose më i urryeri në të gjithë korin diplomatik në Berlin. Kurse në atdhe dëshmoi t’ketë problem dhe me demokracinë. Padroni i tij, ai vetë, ithtarë e ndjekës të tërbuar, i vunë flakën Kapitolit, këtij tempulli të lirisë, vetëm për hirin e një pushteti të errtë. Vota e lirë s’do t’a impresionojë fare. Këtu ngjizet dhe përbuzja e poshtër e votës së lirë në Kosovë: herën e parë – me rrëzim qeverie, e tani – me gjuhë kurthi e pështyme të neveritshme.

Por ja që ngreha e kulturës libertare nuk është vetëm ligj. Është dhe edukatë, ashtu siç ishte në qindvjeçarët vezullorë të Amerikës!

3.
“I afërmi ynë nuk është fqinji ynë, por fqinji i tij: kështu mendon çdo popull”!

Ç’shpjegim i thjeshtë e i hollë, lakonik e i thellë i Friedrich N., mbi dredhkat e gjeopolitikës që kursen qindra faqe fjalëmëdha shkollash akademike.

Është, vallë, sfondi i shkak-pasojës historike a, ndoshta, vetë natyra njerëzore “e lakmisë së mistershme”, që ka ngjizur një përceptim të tillë?

Mund t’jenë pleksur të dy arsyet bashkë, dhe, vërtetë, kroatët kanë miq shqiptarët e jo serbët, kurse këta të dytët janë miq të grekëve e jo të shqiptarëve, e shqiptarët, mbanë tjetër, kanë mik turkun e jo grekun, pastaj kinezët duan më afërsisht pakistanezët se indusët, ndërkohë që frëngjët kishin prorë miq rusët e jo gjermanët, madje dhe amerikanët, si fuqi planetare, rezervojnë më pak miqësi për Meksikën sesa për ca fqinjë të saj…

Në politikën ndërkombëtare, ndaj, i miri dhe i keqi si kategori morale, nuk ekzistojnë. Që këndej, as dashuri e mënirje mes shtetesh nuk njeh kronika e ndjenjave në historinë e tyre. E pra, as të famshmet “lidhje organike”! Në rrjedhë motesh kombet zhvillojnë një kulturë e një fuqi dhe etablojnë një interes ad hoc dmth. kohëshkurtër, sikundër të tjerë natyralë e të përhershëm.

Veçse në mikrojetët politike zonash të mugëta rruzullimi ku Kimët e largët dërgojnë q’andej shkëndijimet e tyre, “qëndrimi i gjatë në organe”, ende gjen fijen e humbur…

r.

zoqtë u tremben
nga trokitjet
e gotave të festës
si hapa marshi
ushtarësh
por siparin e luftës
e shpallën
fishekzjarret

në fillim
përcëlluan thëngjij
mbi konet e çative
floknajat e reve
pastaj u bënë
trup i vetëm
me flakëhedhëset
e rrufeve

buçitjet me flakë
të lemerisur
nuk i lanë
zogjtë të flenë
fshehur si llampa
cicërimash
nēpër pemë

në shenjestër
futën foletë
kashta digjej
në ajër
perpendikular
pa hi
degēt e pishave
mbetën
krahëhapur
krahështrirë

qindra e qindra vjet
mbrojtur
nga fryma e Hyut
aty zogjtë
mbështetën
kokat e vockla
sa majat e gishtave
të mëdhenj
të duarve të njeriut

me sytë
si pikla vese
të mardhur
u zemërfrikën
deri sa zbardhi
e fishekzjarret
si bishta cigaresh
në taketuke
u shtypën, u fikën

tinguj tehesh
shpatash samuraji
pirunjtë e thikat
trofetë e tavolinave
të zbrazura
mbulesnjollura
nga gjaku i Krishtit
lajmëruan
fundin e luftës
me tringëllima
të mekura, të lodhura

kaq pak mjaftoi
e zogjtë krahët
i shkundën me hare
si valëvitje vale
me syçkat fare
kërkojnë fije kashte
prej guri
si shtëpitë e njeriut
që të mos friken
nga lufta
e fishekzjarreve

Bijë, drita e
e së ardhmes është kajsi,
dhe ti në të nuk je
kockë, fëmija që shënon
me gishtin e zellshëm tregues
balonën e verdhë
që ngjitet më lart se shelgjet
dhe pamjen kthjellon,
ti je balona. Unë jam
dora që e mban.
Ose jam o-ja në balonë. Unë do të të takoj ty
atje. Unë jam fijet
e kafenjta, dikur lule vjollce,
që ti nuk i ujite. Unë jam vrima
në foto, ti je
gërshëra e pasigurt. Unë jam pëlhura e hollë
në cepat e çantës sime
pasi ti i ke grabitur monedhat,
qesja e kafenjtë që hedh kur drekon
pasi ikën nga shtëpia, kopsat
që i këput pasi t’i kam qepur
në bluzë. Poezitë
që i ke djegur në lajtore. Poezitë
që duhej të mbaronin duke përdorur
emrin tënd,
mos e vrit mendjen
që për pak bëhesh gjashtëmbëdhjetë,
mos e duaj emrin tënd. Unë jam shëmbëlltyra
që ti e mohon, prapanicë e dhjamosur
që ti shpreson të dashurit e tu
të mos e shohin kurrë. Unë do të të takoj ty
atje, ky është premtimi im
dhe kërcënimi im, me këtë
balonë të verdhë si dëshmi,
edhe sikur në jetën
e përtejme të kem shkuar,
do të të takoj patjetër ty.
*******************
Beth Ann Fennelly
Në shqip: I. D.

Një nënë u ul pranë fëmijës së saj, ajo ishte shumë e trishtuar dhe kishte frikë se ai do të vdiste. Ai ishte aq i zbehtë, me sytë mbyllur, ai mezi merrte frymë dhe herë pas here nxirrte një psherëtimë, madje pothuajse një rënkim; e ëma e shikonte atëherë me një zemër edhe më të dhimbshme.

U dëgjua një trokitje në derë dhe hyri një plak i varfër, i mbështjellë me një batanije të madhe ng ato që rëndom ua hedhin në shpinë kuajve dhe që mbante shumë ngrohtë, dhe kjo ishte pikërisht ajo që i duhej, sepse ishte një dimër i ftohtë: jashtë gjithçka ishte e mbuluar me borë e akull dhe era frynte sikur të priste me brisk fytyrën.
Plaku po dridhej nga të ftohtit dhe meqë fëmija ishte qetësuar një grimë, nëna shkoi të vinte birrë mbi stufë, në mënyrë që ajo të ngrohej dhe të mund ta sillte në vete plakun ndërsa ai tundte fëmijën, pastaj u ul pranë tij, shikoi fëmijën e sëmurë, i cili po merrte frymë fort dhe ngriti paksa dorën e vogël.

“A mendon se do ta humbas?” pyeti. “Zoti nuk do të dëshirojë të ma marrë!”
Plaku, i cili ishte vetë vdekja, bëri një dremitje shumë të çuditshme që mund të nënkuptoje po ose jo. Nëna shikoi përdhé e lotët i rrodhën në fytyrë; koka e saj u rëndua; për tre ditë e netë ai nuk kishte mbyllur sy dhe tani dremiti, por vetëm një grimë, pastaj u drodh, me një dridhje të ftohti. “Cfare ndodhi?” bërtiti ajo duke kërkuar kudo. Plaku ishte zhdukur, dhe djali i tij i vogël ishte zhdukur gjithashtu; plaku e kishte marrë me vete. Nga cepi erdhi tik-taku i orës, pastaj lavjerrësi i shkëlqyeshëm u rrokullis në dysheme, bum! dhe ora u ndal gjithashtu.
Nëna e varfër doli me vrap nga shtëpia duke thirrur foshnjën e saj.
Atje, në borë, ishte një grua me një fustan të zi të gjatë që i tha asaj: «Vdekja ishte në shtëpinë tënde, unë e pashë atë duke ikur me fëmijën tënd; shkon më shpejt se era dhe nuk e kthen më kurrë atë që mori! ».
“Më trego në cilën rrugë shkoi ajo!” iu lut nëna e foshnjës “më thuaj drejtimin dhe do ta gjej”.
“Unë e njoh atë!” u përgjigj plaka e veshur me të zeza «por para se të të them, duhet të më këndosh mua të gjitha këngët që i këndove bebes tënde! Më pëlqejnë shumë, tashmë i kam dëgjuar sepse unë jam nata, dhe pashë lotët e tu ndërsa po i këndoje! ”
“Unë do t’i këndoj të gjitha për ty, të gjitha!” u përgjigj nëna “por mos më ndalo tani, unë duhet t’i arrij ata, duhet ta gjej djalin tim!”
Por nata mbeti e heshtur dhe e palëvizur, dhe nëna, duke shtrënguar duart, këndoi dhe qau; kishte shume kenge, por kishte edhe shume lot! Më në fund nata tha: «Shkoni në të djathtë dhe hyni në pyllin e errët të bredhave, atje pashë vdekjen që po shkonte me fëmijën tënd».
Në pyll rrugët kryqëzoheshin dhe gruaja e varfër nuk dinte më se në cilën rrugë të shkonte; ajo pa një ferrë, jo më shumë lule ose gjethe, sepse ishte dimër dhe nga degët vareshin vetëm akujt.
“A keni parë vdekjen dhe fëmijën tim duke kaluar?”
“Po,” u përgjigj ferra, “por unë nuk do të të tregoj në cilën rrugë shkuan nëse nuk më ngroh mbi zemrën tënde!” Unë jam duke ngrirë dhe jam bërë akull e gjitha! ».
Dhe ajo e shtrëngoi ferrën fort në gjoksin e saj, në mënyrë që ajo të ngrohej; ferrat depërtuan në mishin e saj dhe prej aty shpërthenin pika të mëdha gjaku, por atë natë të ftohtë dimri gjethe të reja jeshile dolën nga ferra dhe lulet lulëzuan; aq shumë ia dogji zemrën asaj nëne me dhimbje! Më pas ferra i tregoi asaj rrugën.
Ajo mbërriti në një liqen të madh, ku nuk kishte anije ose varka. Liqeni nuk ishte mjaft i ngrirë për ta mbajtur atë, por as ishte aq i cekët sa ajo të mund të kalonte nëpër të, dhe iu desh ta kalonte nëse donte të gjente foshnjën e saj. Pastaj u përkul për të pirë të gjithë ujin nga liqeni; nuk ishte e mundur për një qenie njerëzore, por një mrekulli mund të ndodhte gjithmonë.
“Jo, është e pamundur!” i tha liqeni asaj, “le të përpiqemi të arrijmë një marrëveshje më mirë. Unë mbledh perla dhe sytë e tu janë perlat më të ndritshme që kam parë ndonjëherë. Nëse qan aq sa t’i bësh të bien brenda meje, unë do të të çoj në bregun tjetër, në serrën e madhe ku jeton vdekja dhe kultivon pemë e bimë; secila prej tyre është një jetë njerëzore “.
“Oh, çfarë nuk do të jepja për të arritur djalin tim!” shpërtheu nëna në lotë, dhe ajo qau derisa sytë e saj ranë në liqen dhe u kthyen në dy margaritarë të çmuar. Liqeni më pas e ngriti atë lart, dhe asa iu duke vetja si një kolovajzë, dhe fluturoi me një frymë në bregun tjetër, ku ishte një banesë shumë e çuditshme që shtrihej për milje dhe milje e nuk ishte e qartë nëse ishte një mal me pyje dhe shpella apo një ndërtesë madhëshore, por nëna e gjorë nuk mund ta shihte, sepse nuk kishte më sy nga lotët e derdhur.
“Ku mund ta gjej vdekjen që më mori foshnjën?” – pyeti nena.
“Ajo nuk ka arritur ende këtu”, u përgjigj varrmihësja plakë që ruante kolibën e madhe të vdekjes. “Si erdhët këtu, kush ju ndihmoi?”
“Zoti më ndihmoi!” u përgjigj nëna. “Ai është i mëshirshëm dhe ti gjithashtu: ku mund ta gjej foshnjën time?”
“Unë nuk e njoh atë,” u përgjigj gruaja, “dhe ti nuk na sheh!” Shumë lule dhe bimë janë tharë këtë natë dhe së shpejti vdekja do të vijë për t’i transplantuar ato. Ju e dini që çdo qenie njerëzore ka pemën e tij të jetës ose lulen e tij, në varësi të mënyrës se si përbëhet secila. Ato duken si bimët e tjera në natyrë, por kanë secila një zemër që rrah. Edhe zemrat e fëmijëve po rrahin! Dëgjojini! Ndoshta ju mund ta njihni fëmijën tuaj. Por çfarë po më jep, të të them se çfarë tjetër duhet të bësh? ”
“Nuk kam asgjë për të të dhënë”, tha nëna e dëshpëruar, “por unë do të shkoja në fund të botës për ty!”
“Jo, nuk kam asgjë për të bërë atje!” u përgjigj plaka – «por ti mund të më japësh flokët e tua të gjata. Ju vetë e dini sa të bukura janë dhe mua më pëlqejnë! Ju do të merrni flokët e mi të bardhë në këmbim. Gjithmonë mund të kesh diçka! ”
“Nëse nuk dëshiron asgjë tjetër”, u përgjigj nëna e foshnjës, “unë do t’i jap ty me gëzim!” dhe kështu ajo ia dha asaj flokët e bukur të zinj dhe mori flokët e plakës, të bardhë si bora.
Ato hynë në kolibën e madhe të vdekjes, ku lulet dhe bimët u përzien çuditërisht. Kishte zymbylë të hollë nën këmbanat e qelqit dhe kishte bozhure të mëdha dhe të fuqishme; kishte bimë ujore, disa shumë të freskëta, të tjerat pak të sëmura; gjarpërinjtë e ujit u mbështetën mbi to dhe gaforret e zeza kapën kërcellin. Kishte palma të shkëlqyera, rrape dhe lisa, majdanozë dhe fidanë të trumëzës me lule; secila pemë dhe secila lule kishte emrin e vet dhe secila përfaqësonte një jetë njerëzore, një person ende gjallë, në Kinë, në Groenlandë, në të gjithë botën. Kishte bimë të mëdha në vazo shumë të vogla, të cilave iu zihej fryma dhe dukej sikur donin të thyenin vazon, kishte gjithashtu nga shumë vende lule të vogla të parëndësishme të mbjella në tokë, të rrethuara me myshk, të mbajtura dhe ruajtura me kujdes të madh. Nëna e pikëlluar u përkul mbi bimët më të vogla dhe dëgjoi rrahjet e zemrës së tyre, dhe midis miliona zemrave ajo njohu atë të fëmijës së saj.
“Është kjo!” qau ajo dhe zgjati dorën drejt një krokulli të vogël blu, pak të përkulur në njërën anë.
“Mos e prek lulen!” bërtiti gruaja e moshuar “ulu këtu deri kur të vijë vdekja, dhe ajo do të jetë këtu së shpejti, ndalo atë të këpusë bimën duke e kërcënuar se do të këpusësh të gjitha lulet e tjera”. Ajo do të ketë frikë, sepse ajo përgjigjet para Zotit dhe askush nuk mund t’i shkulë ato pa lejen e tij “.
Papritmas ajri i ftohtë përshkoi në korridor dhe nëna e verbër e dinte se vdekja po vinte.
“Si erdhët këtu?” e pyeti “si erdhe atje para meje?”
“Unë jam nënë!” – u pergjigj ajo.
Dhe vdekja shtriu dorën e saj të gjatë drejt asaj lule të vogël delikate, por ajo mbajti duart mbi të, pothuajse duke e prekur atë dhe duke pasur frikë të prekte vetëm njërën nga petalet e saj. Pastaj vdekja i fryu atyre duarve dhe ajo e ndjeu se ishte shumë më e ftohtë se era e ngrirë, dhe duart e saj u bënë të palëvizshme.
“Ju nuk mund të bëni asgjë kundër meje!” tha vdekja.
“Por Zoti mundet!” u përgjigj nëna.
“Unë bëj atë që Ai dëshiron!” u përgjigj vdekja. “Unë jam kopshtarja e tij! Unë marr të gjitha bimët dhe lulet e tij dhe i rimbjell në kopshtin e madh të parajsës, në një tokë të panjohur, por nuk guxoj t’ju tregoj se si rriten atje dhe si është vendi. ”
“Kthema birin!” iu lut nëa duke qarë dhe papritmas kapi dy lule të bukura që ishin afër dhe thirri për vdekje: «Do t’i këpus të gjitha lulet e tua! Jam e dëshpëruar! “.
“Mos i prek!” tha vdekja. “Ju thoni se jeni e pakënaqur dhe tashi doni të bëni një nënë tjetër po aq të pakënaqur?”
“Një nënë tjetër?” – pyeti gruaja e gjorë, duke lënë menjëherë dy lulet.
«Këtu janë sytë e tu, unë i peshkova nga liqeni» tha vdekja «ata shkëlqyen shumë, por nuk e dija se ishin të tuat. Merrni përsëri, tani do të shihni më mirë se më parë; shikoni në pusin e thellë afër: Unë do të thërras me emër dy lulet që keni dashur të këputni, kështu që ju mund të shihni të ardhmen e tyre, jetën e tyre si burra; shikoni atë që keni dashur të mërzisni dhe shkatërroni! ”
Nëna shikoi në pus; ishte një gëzim të shikoje se si një prej luleve u bë një bekim për botën dhe sa gëzim dhe lumturi u përhap rreth saj. Pastaj ajo vështroi jetën e lules tjetër, dhe kjo ishte vetëm dhimbje dhe mjerim, tmerr dhe mjerim.
“Të dy janë vullneti i Zotit!” komentoi vdekja.
“Cila nga dy lulet është ajo e pakënaqësisë dhe cila është ajo e bekimit?” – pyeti nena.
«Nuk do të të them», u përgjigj vdekja «por dije se njëra nga dy lulet është ajo e djalit tënd; patë fatin e djalit tuaj, të ardhmen e tij! ”
Nëna thirri e tmerruar: “Cili nga të dy ishte djali im?” Me trego! Shpëtoni të pafajshmit! Shpëtoje djalin tim nga gjithë ato kërdi! Largoje që andej! Sille në mbretërinë e Zotit! Harroji lotët e mi, harro lutjet e mia dhe gjithçka që kam thënë dhe bërë! ».
“Nuk te kuptoj!” tha vdekja – “A doni ta ktheni djalin tuaj apo duhet ta çoj në vendin që është i panjohur për ju?”
Nëna u hodh në gjunjë dhe, duke shtrirë duart, iu lut Zotit: «Mos më dëgjo, nëse lutem kundër vullnetit tënd, e cila është më e mira! Mos më dëgjo! Mos më dëgjo! ».
Dhe ajo uli kokën në prehrin e saj.
Vdekja shkoi me fëmijën në atë vend të panjohur.

Gjethja më e madhe e gjelbër që gjendet në vendin tonë është sigurisht ajo e lëpushës. Nëse e mbani rreth belit vepron si përparëse dhe nëse e vendosni në kokë mbron nga shiu pothuajse si një çadër, sepse është jashtëzakonisht e madhe.
Lëpusha nuk rritet e vetme, përkundrazi, atje ku është një lëpushë, shumë bimë të tjera mbijnë; është vërtet një bukuri! Dhe kjo bukuri është ushqimi i kërmijve. Ata kërmij të mëdhenj të bardhë të cilët njerëzit dikur gatuanin në frikasé, dhe pastaj i hanin duke thirrur: “Mmm, sa të mirë janë!” – dhe me të vërtetë besojeni se ishin – ata ushqeheshin me gjethet e lëpushës që ishte mbjellë për ta.
Kështu që dikur ishte një kështjellë e vjetër, ku kërmijtë nuk haheshin më, sepse ishin zhdukur; por bimët e lëpushës, të cilat rriteshin gjithnjë e më shumë përgjatë shtigjeve dhe shtretërve të luleve, nuk kishin vdekur, aq sa nuk ishte më e mundur t’i mbaje nën kontroll; tashmë ishte formuar një pyll i vërtetë me lëpusha: aty-këtu rritej ndo një pemë molle ose ndonjë kumbull, përndryshe kurrë nuk do ta kishit kuptuar që ky duhet të ketë qenë një kopsht, tashi kishte vetëm lëpusha dhe midis gjetheve të tyre jetonin dy kërmijtë e fundit, tashmë shumë të vjetër.
Ata nuk e mbanin mend as sa vjeç ishin, por kujtoheshin mirë se dikur kishin qenë aq shumë, se vinin nga një familje me origjinë të huaj dhe se pylli ishte mbjellë për familjen e tyre. Ata kurrë nuk kishin dalë nga pyjet, por ata e dinin se kishte diçka që quhej kështjellë dhe se atje lart ata gatuheshin dhe, sapo të ishin nxirë, vendoseshin në tabaka argjendi; çfarë ndodhi më pas askush nuk e dinte.
Ata në të vërtetë e kishin me të dëgjuar se as nuk e dinin se çfarë do të thoshte të gatuhesh dhe të vendosesh në një pjatë argjendi, por besonin se duhet të ketë qenë e bukur dhe shumë e rrallë. As brumbulli, as zhaba, as krimbi i tokës nuk mund të jepnin ndonjë shpjegim, sepse askush nuk ishte gatuar ndonjëherë dhe as nuk ishte vendosur në një tabaka argjendi.
Kërmijtë jetonin në një mënyrë të vetmuar, por të lumtur, dhe pa pasur fëmijë ata kishin adoptuar një kërmill të zakonshëm, të cilin ata e konsideronin si krijesën e tyre; por nuk u rrit, sepse ishte një kërmill i zakonshëm. Sidoqoftë për pleqtë dhe veçanërisht për kërmillin nënë, u dukej se ai ishte rritur. Kështu që nëna e kërmillit i kërkoi babait të kërmillit të mendonte për shtëpinë e kërmillit, edhe pse nuk mund ta shihte me sy të lirë, ai mendoi dhe e kuptoi që gruaja e tij kishte të drejtë.
Një ditë filloi të binte shi i fortë.
“E ndjen se si rreh shiu në gjethet e lëpushës!” bërtiti babai i kërmillit.
“Ato pika zbresin!” shtoi nëna kërmille. «Ato rrjedhin përgjatë kërcellit! Ti do të shohësh se si do të lagen bimët rreth e rrotull! Për fat të mirë ne kemi shtëpinë tonë të bukur dhe i vogli ka të tijën! Është shumë e vërtetë që është bërë shumë më tepër për ne sesa për të gjitha krijesat e tjera, ne jemi vërtet të privilegjuar. Ne kemi një shtëpi qëkur kemi lindur, dhe pylli i lëpushës qe mbjellë për ne. Do të doja të dija sa zgjat ky shi dhe çfarë ka jashtë.”
“Nuk ka asgjë atje,” tha babai i kërmillit. “Nuk ka vend më të mirë se ky dhe nuk dua asgjë më shumë.”
«Unë po», u përgjigj nëna e kërmillit «Do të doja të arrija në kështjellë, të gatuhesha dhe të vendosesha në tepsi argjendi. Të gjithë paraardhësit tanë e kanë bërë atë dhe padyshim që ia vlen! ”
“Kështjella mbase është shkatërruar,” tha baba kërmilli, “ose pylli me lëpusha është rritur aq shumë sa ta mbulojë dhe tani burrat nuk mund të dalin”. Në fund të fundit, nuk ka asnjë nxitim, por ti je gjithmonë kaq e nxituar, dhe tashi edhe i vogli fillon të jetë i nxituar; ka tri ditë duke u ngjitur në atë kërcell dhe mua koka po më vjen vërdallë thjesht duke e parë! ”
«Ti nuk duhet të zemërohesh», tha nëna kërmille – «ai ngjitet me kujdes, ne do të kemi kënaqësi të madhe prej tij! dhe pastaj ne të moshuarit nuk kemi asgjë tjetër për të jetuar. Dhe, për më tepër, a ke menduar se duhet t’ia gjejmë atij një grua? A nuk mendon se ka dikë të llojit tonë diku në pyllin e lëpushave? ”
“Unë mendoj se ka vetëm kërmille të zeza,” u përgjigj babai, “të zeza dhe pa guaskë; por ato janë kaq vulgare dhe shumë mendjemëdha! Ne mund t’u japim detyrë milingonave, të cilat vrapojnë papushim a thua se vërtet kanë diçka për të bërë: ato me siguri njohin një grua që është e përshtatshme për kërmillin tonë të vogël.”
“Ne e njohim një të bukur”, u përgjigjën milingonat, “por mbase martesa nuk është e mundur, sepse ajo është mbretëreshë!”
“Nuk ka rëndësi!” – thirrën pleqtë. “A ka shtëpi?”
“Ajo ka një kështjellë!” – u përgjigjën milingonat. “Një kështjellë milingonash shumë e bukur me shtatëqind korridore!”
“Faleminderit shumë!” u përgjigj nëna kërmille. “Djali ynë nuk ka pse të përfundojë me një milingonë. Nëse nuk dini ndonjë tjetër, ne do t’ua japim detyrë mizave të bardha, të cilat fluturojnë këtu si në shi ashtu edhe në diell dhe e njohin pyllin e lëpushave me sy mbyllur “.
“Ne kemi një nuse për të!” deklaroi miza. «Rreth njëqind hapa njeriu nga këtu, mbi një kaçubë të rrushit, ka një kërmille të vogël me shtëpi; ajo është krejt vetëm dhe në moshë martese. Janë vetëm njëqind hapa! ”
“Thirreni që ajo të vijë”, bërtitën pleqtë. “Biri ynë zotëron një pyll me lëpusha, ajo thjesht një kaçube”.
Dhe kështu ata shkuan për të marrë kërmillen e bukur. U deshën tetë ditë para se të mbërrinte, por bukuria ishte pikërisht në këtë, sepse shihej që ai ishte e racës së duhur.
Pastaj u festua dasma. Gjashtë xixëllonja u ndezën më shumë se mundën, gjithçka tjetër u zhvillua në heshtje, sepse çifti i vjetër i kërmijve nuk e duronte dot zhurmën dhe hutimin. Nëna kërmille mbajti një fjalim të mirë, por babai nuk ia doli, sepse ishte shumë i prekur, atëherë ata ua dhanë atyre të gjithë pyllin e lëpushave dhe përsëritën atë që kishin thënë gjithmonë: se pylli ishte më i miri në botë, se nëse çifti i ri do të jetojë me ndershmëri dhe do të shumohet, ata dhe fëmijët e tyre një ditë do të mbërrinin në kështjellë dhe atje do të gatuheshin derisa të bëheshin të zes dhe do të vendoseshin në pjatën e argjendtë.
Pas fjalimit, dy të moshuarit dolën në pension në shtëpitë e tyre dhe nuk u panë më kurrë. Çifti i ri i kërmijve mbretëroi në pyll dhe kishin shumë trashëgimtarë; por nuk u gatua kurrë dhe nuk u vendos kurrë në tepsi argjendi. Kjo është arsyeja pse ata arritën në përfundimin se kalaja ishte shkatërruar dhe linja njerëzore ishte zhdukur. Askush nuk i kundërshtoi ata: shumë mirë mund të ishte e vërtetë. Shiu trumbetonte në gjethet e lëpushave vetëm për t’i gëzuar me tam tamet e tij, dhe dielli shkëlqente vetëm për të ndriçuar pyjet e tyre. Dhe kështu ata jetuan shumë të lumtur dhe e gjithë familja jetoi e lumtur – kjo është e gjitha.