Dashnor Kaloçi – Memorie.al publikon historinë e panjohur me dëshmitë e rralla të dy vëllezërve laçianë, Skënder dhe Shpëtim Marku, të cilët në fundin e prillit të vitit 1988, bashkë me shokun e tyre, Agron Gjoka, morën rrugën në drejtim të qytetit të Peshkopisë dhe pasi u ngjitën në majën e malit të Korabit të mbuluar nga bora dhe një furtunë të madhe me rrebeshe shiu dhe bore, kaluan kufirin shtetëror në brezin e butë pa u kuptuar nga rojet shqiptare të kufirit. Si u orientuan ata deri sa mbërritën në fshatin Restelicë të Dragashit, ku u dorëzuan vetë në postën jugosllave të kufirit dhe si u trajtuan ata nga organet e UDB-së në burgun e qytetit të Prizrenit, për çfarë i pyesnin aty dhe përse pas dënimit me një muaj burg për kalim të paligjshëm të kufirit, ata nuk i lejuan të shkonin në Beograd ku do aplikonin për azil politik pranë ambasadës së SHBA-së, por iu vunë hekurat dhe i nisën për në drejtim të pikës kufitare të Morinit. Si i ndaluan dy vëllezërit Marku në disa qytete ku kalonte rruga nacionale ku u organizuan mitingje duke mbledhur popullin me detyrim nga qendrat e punës e shkollat, si në Kukës, Milot, Laç, Fushë-Krujë etj., ku u mbajtën fjalime për t’i demaskuar ata, dhe më pas torturat në hetuesinë e Krujës, e gjyqi në qytetin e Laçit, ku ata mbajtën një qëndrim burrëror. Gjë e cila u bë shkak që atyre t’u jepeshin dënime maksimale, përkatësisht me 20 dhe 17 vjet, duke i dërguar në Qafë-Bari, Spaç dhe Burrel, prej nga ku u ata liruan në marsin e vitit 1991, me të fundmit të dënuar.

Në pjesën e parë të këtij shkrimi të botuar në numrin e kaluar, sipas dëshmisë së 60-vjeçarit, Skënder Marku, ish-komandant i Burgut të Tiranës në vitin 1997 me gradën e majorit, dhe vëllait të tij më të vogël, Shpëtimit, u njohëm me historinë e arratisjes së tyre nga Shqipëria në prillin e vitit 1988. Familja Marku është me origjinë nga fshatrat e Peshkopisë, por babai i tyre, Hakik Marku, ish-ndihmësmjek në spitalin e qytetit të Peshkopisë, ashtu si shumë familje të tjera në vitet ’60-të, u transferua për në qytetin e Laçit, që sapo kishte filluar të ndërtohej. Pas mbarimit të shërbimit të detyrueshëm ushtarak në vitin 1981, Skënderi filloi punë në ofiçinën e Kombinatit Kimiko-Metalurgjik të Laçit, ku punonte dhe i vëllai i tij i madh, Iliri. Ndonëse familja Marku nuk kishte probleme me regjimin komunist të asaj kohe, vetë Skënderi, i cili ishte i dhënë shumë pas letërsisë e sporteve, kishte rezervat e tij dhe nuk pajtohej me shumë aspekte të jetës që afronte regjimi në fuqi i asaj kohe. Nisur nga kjo, ai vendosi të arratisej nga Shqipëria dhe planin e arratisjes e bëri vetëm me vëllanë më të vogël, Shpëtimin, i cili në atë kohë ishte kampion kombëtar në mundjen klasike për të rinj me ekipin “Kastrioti” të Laçit. Dhe planin e tyre ata vendosën ta realizonin në ditë e fundit të prillit të vitit 1988, kur Shpëtimi që kryente shërbimin e detyrueshëm ushtarak në rrethin e Pogradecit, shkoi në qytetin e Laçit dhe u takua me Skënderin, por pasi kishte marrë me vete dhe shokun e tij, Agron Gjokën, i cili kishte një vëlla të arratisur në SHBA dhe një tjetër në burg. Ka qenë mbrëmja e 23 prillit 1988, kur me një makinë “Skoda” të kromit, ata u nisën nga Laçi menjëherë për në drejtim të qytetit të Peshkopisë dhe pasi zbritën në fshati Kastriot, u nisën për në drejtim të Kalasë së Dodës, në orët e para të mëngjesit të 24 prillit 1988, u gjendën në majën e malit të Korabit, duke bërë rreth katër pesë orë rrugë në vende të thepisura dhe nën një stuhie bore me mjegull dhe ngrica.

Kalimi kufirit më 24 prill ’88 në majën e Korabit
Pas shumë peripecive të kaluara në lartësitë e malit të Korabit, duke ecur në rrugë pa rrugë dhe në shtigje të thepisura, në të ftohtin e acartë të atij mëngjesi të 24 prillit të vitit 1988, Skënder Marku me të vëllanë e tij, Shpëtimin dhe shokun e tyre po nga Laçi, Agron Gjoka, mundën të kalonin kufirin shtetëror diku pranë një poste në afërsi të Kalasë së Dodës, pa u kuptuar nga njeri, pasi rojet e postës më të afërt të kufirit nuk e mbulonin me shërbim atë zonë për arsye të terrenit tepër të thyer. Lidhur me këtë dhe peripecitë e tyre në tokën jugosllave, 60-vjeçari Skënder Marku, ish-komandant i Burgut të Tiranës në vitin 1977, me gradën e majorit, në rrëfimin e tij ekskluzivisht për Memorie.al dëshmon: “Nga qendra e zjarrit aty në majë të Korabit ku qëndruam për disa orë për të mbledhur veten pas atij udhëtimi të gjatë tejet rraskapitës prej katër pesë orësh dhe në një terren ku nuk mund të kaloje as ditën, vendosëm që të dilnim dhe të kalonim kufirin ende pa zbardhur dita. Si tani më kujtohen ato minuta ankthi që na dukeshin të pafundme, kur bashkë me vëllanë tim Shpëtimin dhe shokun e tij, Agron, lamë pas territorin shqiptar dhe dolëm në tokën jugosllave. Nuk mund t’ua përshkruaj dot me fjalë se ç’farë ndjenim në ato momente. Më në fund menduam se dëshira dhe ëndrra jonë e madhe për të ikur nga ai realitet ku jetonim prej vitesh dhe që na ishte bërë i padurueshëm, po bëhej realitet. Por po kështu na dukej e pabesueshme dhe shikonim njëri tjetrin nëse vërtet kishte ndodhur ajo gjë për të cilën unë me Shpëtimin kishim menduar prej kohësh dhe kishim bërë biseda të pafundme”?! Kështu e kujton Skënderi atë moment të shumëpritur prej tyre, kur ende pa zbardhur mëngjesi i 24 prillit të vitit 1988, ai më të vëllanë Shpëtimin që mbante ende uniformën e ushtarit dhe me shokun e tij, Agron Gjokën, u gjendën në territorin e Republikës Federative të Jugosllavisë.

Udhëtimi drejt fshatit Restelicë të Dragashit
Pas kalimit të kufirit dhe udhëtimin që ata bënë më pas, Shpëtimi kujton: “Pas daljes sonë në tokën jugosllave, nuk kishim asnjë rrugë tjetër përveçse të dorëzoheshim pranë autoriteteve ushtarake të asaj zonë kufitare. Ndërsa vazhdonim udhëtimin duke iu larguar gjithnjë e më shumë zonës kufitare, nga larg dalluam një bari me disa dele. Në mënyrë instiktive menjëherë ndaluam të tre dhe ndonëse që shumë kohë përpara se të mbërrinim aty, bashkë me Skënderin e Agronin, kishim parashikuar të gjitha versionet e mundshme, pra se si do të përgjigjeshim kur të na pyesnin se përse ishim larguar nga Shqipëria, etj., i kujtuam dhe njëherë ato si për të qenë më të sigurt në veten, pasi mendonim se mund të na kapnin nga çasti në çast. Përgjigjja jonë do të ishte kjo: “Jemi larguar nga Shqipëria për motive politike dhe dëshira jonë është për të shkuar drejt SHBA, pasi aty nuk mund të përshtatemi me sistemin dhe politikën që po ndjek regjimi komunist i Nexhmije Hoxhës dhe Ramiz Alisë”. Ndërsa bisedonim këto me njëri tjetrin, iu afruam atij bariut dhe e pyetëm se ku ndodheshim e si quhej fshati më i afërt. Ai na tregoi se aty ishim afër fshatit Restelicë të Komunës së Dragashit dhe qyteti më i afërt nga aty ishte Prizreni nga ana veriore, kurse nga ana jugore, qyteti më i afërt ishte Tetova. Pasi u orientuam disi se ku ndodheshim, vazhduam ta pyesnim se ku shkohej më shpejt, në Prizren apo në Tetovë, ai na tha se pothuaj ishte e njëjta rrugë në këmbë, që mbante rreth tre orë, si për në Tetovë ashtu dhe për në Prizren. Pasi u ndamë prej tij, vendosëm që të shkonim në drejtim të fshatit Restelicë dhe më pas drejt Prizrenit ku do të dorëzoheshim. Prizrenin ne e kishim menduar dhe më parë dhe kjo jo vetëm për arsyen se shqiptarët e Kosovës sikur na dukeshin më të afërt se ata të Maqedonisë, por edhe për arsye se në Prizren ishte dorëzuar disa vite më parë, vëllai i Agronit, Gazmir Gjoka, i cili ishte arratisur ashtu si dhe ne, ai kishte fituar azilin politik e ndodhej në SHBA. Sa mbërritëm në fshatin Restelicë, morëm kontakt me disa banorë që na treguan postën kufitare dhe ne shkuam e u dorëzuam aty ku pasi na morën në pyetje, na shoqëruan për në qytetin e Prizrenit, duke na dorëzuar në Stacionin e Policisë”, kujton Shpëtimi lidhur me rrugëtimin e tyre deri sa mbërritën në atë vend siç dhe e kishin parashikuar.

Presionet e Sigurimit të Shtetit në familjen Marku në Laç
Po pas arratisjes së Skënderit dhe Shpëtimit, çfarë ndodhi me familjen Marku në qytetin e Laçit dhe si e mësuan ata të vërtetën e arratisjes së dy djemve të tyre? Lidhur me këtë, Skënderi me Shpëtimin kujtojnë se të vërtetën për atë se çfarë kishte ngjarë me ta, familja e tyre në qytetin e Laçit, e kanë mësuar disa ditë më vonë nga njerëzit e Sigurimit të Shtetit. Që në paraditen e 24 prillit, prindërit e tyre ishin bërë shumë merak duke u shqetësuar për faktin se dy djemtë e tyre, Skënderi me Shpëtimin, nuk po ktheheshin në shtëpi dhe akoma më keq, ata nuk kishin fjetur tek e motra e tyre, Zana, ashtu siç kishin thënë një natë më parë. Sa më shumë kalonte koha, aq më shumë shtohej ankthi në familjen e tyre, pasi edhe në ditët që pasuan, nuk u mësua asgjë e re për fatin e dy djemve. Familja Marku nuk la të afërm të tyre pa i kërkuar, telefonuar dhe pa u bërë telegram, por të gjitha përgjigjet prej tyre vinin negative, duke thënë se nuk dinin gjë për Skënderin dhe Shpëtimin. Ankthin e tmerrshëm e të pafund që kishte pllakosur në familjen Marku, e shtoi akoma dhe më shumë ardhja e njerëzve të Sigurimit të Shtetit në shtëpinë e tyre pas disa ditësh. Ata bënë kontrolle të imta të banesës, duke sekuestruar pothuaj të gjithë fotografitë e familjes dhe pas atij kontrolli, njerëzit e Sigurimit u thanë familjes Marku, se: “Dy djemtë e tyre, Skënderi me Shpëtimin, kishin braktisur atdheun duke u arratisur nga Shqipëria si tradhtarë të poshtër”. Më pas, motrat e Skënderit dhe Shpëtimit, si dhe vëllai i madh, Iliri, u hoqën nga punët e tyre dhe iu ndalua ushtrimi i profesionit. Përveç kësaj njerëzit e Sigurimit dhe Frontit Demokratik të lagjes ku ata banonin, u bënin presion bashkëshortëve të tyre që t’i ndanin gratë, (motrat e Skënderit), si dhe nuses së Ilirit, që ta ndante atë, pasi dy vëllezërit e tij “kishin tradhtuar atdheun”. U thoshin se: do t’ua merrnin shtëpitë dhe do t’i internonin në fshatra të largët, prandaj më mirë t’i ndanin gratë e tyre, që ishin motrat e Skënderit e Shpëtimit. Këto gjëra ua thanë hapur edhe në disa mbledhje që bëri Fronti Demokratik në lagje për demaskimin e tyre. Pas gjithë këtyre presioneve, disa ditë më vonë, njerëzit e Sigurimit dhe të Frontit, shkuan përsëri në familjen Marku dhe u thanë atyre se: “Dy djemtë e tyre tradhtarë, Skënderin dhe Shpëtimin, do t’i kthenin së shpejti në Shqipëri”. Po ato ditë, u organizuan edhe disa mbledhje në qëndrën e punës ku kishte punuar Skënderi, në Ofiçinën e Kombinatit Kimiko-Metalurgjik të Laçit, ku iu kërkua shokëve të tij të punës, që të dënonin aktin e tyre. Por jo vetëm që në ato mbledhje nuk foli njeri kundër Skënderit, por disa shokë të tij si Naim Kasmi, Gëzim Hoxha, si dhe vëllezërit Shefqet e Flamur Domi, e mbrojtën Skënderin, gjë e cila u kushtoi disave prej tyre, dënimin me gjashtë muaj punë korrektonjëse.

Dënimi me 33 ditë burg me akuzën: Kalim i paligjshëm i kufirit
Çfarë ndodhi me dy vëllezërit Marku dhe shokun e tyre, Agron, pasi ata u dorëzuan në stacionin e Policisë së Prizrenit? Lidhur me këtë, Skënderi kujton: “Aty në Policinë e Prizrenit menjëherë na morën në pyetje, fillimisht duke na pyetur për gjeneralitetet dhe më pas për arsyet se përse ne ishim arratisur nga Shqipëria etj. Gjatë pyetjeve që na bënë, të treve bashkë dhe më pas veç e veç, ne përsëritëm të njëjtat gjëra, duke thënë të vërtetën e arratisjes sonë dhe qëllimin e vetëm që kishim për të shkuar në SHBA. Ne përsëritëm disa herë, se nuk donim të rrinim në asnjë vend tjetër, përveçse të iknim në SHBA, pasi ky ishte qëllimi ynë i vetëm dhe për këtë gjë ne kishim vënë kokën në rrezik. Pas disa seancave me pyetje të shumta që na bënë autoritetet jugosllave të atij stacioni policor, gjithnjë duke pasur një përkthyes shqiptar të Kosovës, ata na thanë se do ta shqyrtonin problemin tonë dhe pas disa ditëve do të na jepnin përgjigje se çfarë vendimi do të merrej për ne. Deri sa të shqyrtohej problemi ynë, ne do të na mbanin të izoluar aty në atë stacion policie. Dhe vërtetë, pas disa ditësh, na dërguan në Gjykatën e Prizrenit, ku na u bë një gjyq i shpejtë, i cili na dënoi të tre, me nga 30 ditë burgim, me akuzën: “Për kalim të paligjshëm të kufirit”, duke na dhënë dënimin minimal, pasi ligji i tyre për atë akuzë, parashikonte një deri në tre muaj”, kujton Skënderi, lidhur me dënimin që iu bë atyre në Gjykatën e Prizrenit.
Provokimet e UDB-së dhe informacioni i saktë që ata kishin.

Po çndodhi me vëllezërit Marku dhe shokun e tyre, Agron Gjokën, pasi Gjykata e Prizrenit i dënoi me nga 30 ditë burgim, me akuzën për kalim të paligjshëm të kufirit? Lidhur me këtë, Shpëtimi, dëshmon: “Pas dënimit na rikthyen përsëri në stacionin e Policisë së Prizrenit, ku na izoluan si më parë në dhoma të ndryshme, veç e veç dhe çdo ditë na merrnin në pyetje me anë të përkthyesit shqiptar, duke na bërë pyetje dhe provokime nga më të ndryshmet. Na bënin pyetje të karakterit politik, për udhëheqjen e lartë, për Ramiz Alinë, për Nexhmije Hoxhën, për anëtarët e tjerë të Byrosë Politike, për Haxhi Lleshin, etj., duke na thënë se kush kishte më shumë fuqi dhe pushtet prej tyre, etj. Gjëra për të cilat ne i përgjigjeshim shumë shkurt, duke iu shpjeguar se nuk kishim shumë dijeni dhe as informacion se ça ndodhte në udhëheqjen e lartë, pasi ne nuk kishim nga t’i dinim ato gjëra, pasi kishim jetuar në një qytet të vogël larg Tiranës, ku ishim marrë vetëm me punët tona. Po kështu ata na pyesnin edhe për organet e pushtetit dhe të partisë të Laçit dhe Krujës ku kishim jetuar dhe punuar në të tre, ku ne mbetëm të çuditur nga informacioni i saktë që ata kishin, pasi përmendnin emra konkret dhe pyesnin nëse ishin përsëri në ato funksione dhe detyra. Por ajo që më bëri më shumë përshtypje mua, ishte problemi i datës së saktë të ditëlindjes sime. Kur më pyetën për gjeneralitetet ditën e parë që na futën aty, unë i thashë 12 shkurt 1966, siç e kam në të vërtetë. Por pas disa ditësh, ata më pyetën përsëri dhe kur unë i thashë po të njëjtën gjë, ata më thanë: ‘Mendohu mirë se mos je gabim, se ndoshta e ke më 22 shkurt 1966’?! Unë në fillim ngula këmbë se ishte data 12 dhe se ajo nuk mund të ngatërrohej, por më pas u kujtova, se data 22 ishte shënuar gabim në Librezën time Ushtarake, që unë e kisha djegur dhe e kisha bërë hi në qendrën e zjarrit diku në majë të malit të Korabit, pak para se të kalonim kufirin në mëngjesin e 24 prillit. Kur ua shpjegova atë, pra datën 22 që ishte vënë gabim në Librezën Ushtarake, oficeri i UDB-së, nënqeshi me ironi si për të më thënë se ata dinin gjithçka rreth nesh. Kështu gjatë gjithë asaj kohe, pra gjatë një muaji që ne na mbajtën të izoluar në Stacionin e Policisë së Prizrenit, trajtimi që na bëhej ishte më se normal, si nga ushqimi, fjetja, dalja në ajrosje etj., por seancat me pyetje provokuese vazhdonin çdo ditë. Një ditë më pyetën se: përse ne nuk kishim zgjedhur për t’u arratisur një vend tjetër, p.sh., atje ku unë isha ushtar në afërsi të Pogradecit, në Malin e Thatë, ku nuk e kisha larg kufirin etj.? Na thoshin se përse ne nuk kishim dëshirë që të qëndronim në Jugosllavi, ku ata do të na krijonin të gjitha kushtet dhe një jetë normale, si ajo që bëhej në Perëndim, etj. Seancat me pyetje vazhduan pothuaj çdo ditë dhe kur plotësuam 30 ditë, ne u bëmë merak se përse nuk po na lironin, gjë e cila na i shtoi shumë dyshimet dhe për një fakt tjetër, pasi nga dritaret ku ne kacavirreshim për të parë vendin ku bëhej ajrosja, nuk e pamë më shokun tonë Agronin?! Pasi kishin kaluar katër a pesë ditë më shumë se dënimi që na ishte dhënë, ne iu kërkuam atyre se përse nuk po na lironin siç dhe kishte vendosur Gjykata e Prizrenit?! Ata nuk na përgjigjeshin, por dukej se na shikonin me një keqardhje dhe kjo gjë na i shtoi dyshimet duke parandjerë se diçka e rëndë po luhej me ne…”, kujton Shpëtimi lidhur me ditët e fundit të tyre në paraburgimin e Stacionit Policor të Prizrenit.

Agroni fitoi azilin politik, dy vëllezërit, Marku, i kthejnë në Shqipëri
Po ç’po ndodhte me Skënderin dhe Shpëtimin gjatë kohës që ata u mbajtën në Stacionin e Policisë së Prizrenit dhe cila ishte përgjigja që u dhanë atyre në lidhje me përfitimin e statusit të emigrantëve politikë që ata donin të aplikonin pranë ambasadës së SHBA-së në Beograd? Ku ndodhej shoku i tyre Agroni që ata nuk po e shikonin më gjatë ajrosjes?! Lidhur me këtë, Skënderi dëshmon: “Ndërsa ishim në pritje të lirimit pas 30 ditë paraburgimi ashtu siç dhe kishte vendosur Gjykata e Prizrenit për ne, me shpresën se do të na dërgonin në Beograd ku do bënim aplikimin për azil politik për në SHBA, ndodhi diçka që ne nuk e kishim parashikuar kurrë gjatë planeve që kishim bërë. Më datën 1 qershor të atij viti, pra rreth 36 ditë pasi ne ishim dorëzuar aty, që në mëngjes na nxorën nga dhomat ku ishim të izoluar dhe na bashkuan në korridor duke na lidhur me pranga. Policët që na lidhën dhe ata të tjerët që qëndronin në të dy anët korridorit, nuk flisnin fare por kishin ulur kokat dhe na shikonin me keqardhje. Aty e kuptuam se ajo që nuk e kishim menduar kurrë, po ndodhte me të vërtetë. Ndërkaq para se të na nxirrnin nga ajo godinë për të na hipur në një automjet të policisë që priste në oborr, më kryesori i tyre na tha: “Na vjen keq për këtë që po ndodh me ju, por nuk është në dorën tonë. Ne vetëm po zbatojmë urdhrat që na kanë dhënë eprorët tanë”. Dhe ato fjalë ai na i tha jo pa keqardhje, madje duke u ndierë si fajtor, pasi mua dhe Shpëtimit nuk na u dha e drejta e strehimit politik, ashtu siç kishte ndodhur me Agronin, që e kishin nisur për në Beograd. Pas kësaj, ne na hipën në një makinë të mbyllur dhe vetëm pas pak minutave e pamë veten në pikën Kufitare të Morinës së Kukësit, në tokën shqiptare, ku na u vërsulën si bisha duke na sharë me një fjalor banal. Nuk do t’i harroj kurrë ato minuta tmerri, kur njerëzit e Sigurimit që kishin ardhur nga Kruja e Tirana, na morën në dorëzim dhe hipën në makinën e tyre, e cila u nis me shpejtësi në drejtim të qytetit të Kukësit”, kujton Skënderi, momentet e dorëzimit të tij dhe vëllait, Shpëtimit, pranë autoriteteve të palës shqiptare të pikës Kufitare të Morinit, duke shtuar se ato kanë qenë minutat më të tmerrshme që ai ka kaluar deri më sot dhe gjithnjë kur i kujton, përpiqet t’i fshijë nga kujtesa!

Demaskimi para popullit në Kukës, Milot, Laç, Kombinatin Kimiko-Metalurgjik dhe Fushë-Krujë
Po përse dy vëllezërve Marku nuk iu plotësua kërkesa për strehim politik nga ana e autoriteteve jugosllave ashtu siç u bë me shokun e tyre, Agron Gjokën dhe përse ata ua dorëzuan autoriteteve shqiptare, kur dihej se ç’fat do i priste?! Lidhur me këtë, Skënderi tregon: “Dorëzimi ynë pranë autoriteteve shtetërore shqiptare në pikën kufitare të Morinës, kishte ndodhur pas kërkesave të shumta që kishte bërë pala shqiptare, gjë të cilat i kam mësuar disa vite më vonë kur fillova punë në Tiranë. Nisur nga një marrëveshje që kishte nënshkruar Sigurimi i Shtetit me UDB-në Jugosllave që para shumë vitesh, e cila konsistonte në shkëmbimin e emigrantëve politikë në mes dy vendeve, ne e pamë veten në duart e Sigurimit të Shtetit Shqiptar. Ne i kishim të gjitha mundësitë që të largoheshim nga Stacioni i Policisë së Prizrenit, por nuk e kishim menduar kurrë se do të na dorëzonin duke na kthyer në Shqipëri. Në qytetin e Kukësit ku na ndaluan fillimisht, na çuan te një shkollë, ku kishin mbledhur me qindra njerëz duke i sjellë aty me detyrim nga qendrat e punës. Pas kësaj, autoritetet kryesore të rrethit nga Partia, Fronti, Sigurimi etj., mbajtën fjalimet e rastit, duke na sharë ne si “tradhtarë, armiq të popullit”, etj. Pas kësaj, automjeti “ZUK” nga Laçi që kishte marrë Sigurimi i Shtetit për të na marrë ne, mori rrugën e kthimit dhe fillimisht na ndaluan në qytezën e Milotit, ku u përsërit e njëjta gjë si në Kukës, pra: duke na demaskuar para popullit, si “armiq e tradhtarë”. Nga Miloti na dërguan në Kombinatin Kimiko-Metalurgjik të Laçit (ku kisha punuar unë me vëllanë, Ilirin, motra jonë me bashkëshortin e saj, etj.) dhe nga aty në qendër të qytetit të Laçit, para Pallatit të Kulturës, ku kishin mbledhur me detyrim nga qëndrat e punës, me qindra njerëz. Dhe aty u mbajt një miting me fjalime ku nuk na lanë gjë pa na sharë dhe demaskuar siç thuhej atëherë. Pasi mbaroi mitingu i Laçit, ne na nisën për në Fushë-Krujë, ku dhe aty u bë “rituali” i zakonshëm, e më pas përfunduam në Degën e Punëve të Brendshme të Krujës, pasi Laçi ku banonim ne asokohe, varej nga Kruja. Por, të jemi të sinqertë deri në fund, në të gjitha ato mitingje që u bënë për të na demaskuar ne, banorët e atyre qyteteve, jo vetëm që nuk i mbështetën fare organizatorët e atyre mbledhjeve, por na shihnin me keqardhje dhe asnjë nga populli nuk doli të fliste në tribuna, edhe pse iu bë thirrje disa herë”, kujton Skënderi, lidhur me atë që ndodhi me të dhe vëllanë e tij, Shpëtimin, atë ditë që pala jugosllave i dorëzoi në pikën Kufitare të Morinës .

Torturat nga dy hetuesit e Krujës dhe gjyqi në Laç
Po çfarë ndodhi me dy vëllezërit Marku në Degën e Brendshme të Krujës ku i dërguan ata në pasditen e vonë të datës 1 qershor të vitit 1988, pasi i kishin “demaskuar” në disa prej qyteteve ku kalonte rruga nacionale nga Kukësi deri në Fushë-Krujë? Lidhur me këtë, Shpëtimi dëshmon: “Në Hetuesinë e Krujës na mbajtën nga data 1 qershor deri më 15 korrik, një muaj e gjysmë dhe gjatë gjithë atyre ditëve që ata i quanin seanca hetimore, ne na kanë mbajtur nën tortura fizike dhe psikologjike të pandërprera. Hetuesinë na e bënte vetë personalisht, Kryetari i Hetuesisë së Krujës, Seit Duraj, një kriminel i lindur që ka ushtruar dhunë fizike ndaj nesh duke na masakruar barbarisht, por e kemi përballuar falë dhe moshës së re dhe fizikut tonë. Kur lodhej ai, pra Seti, vazhdonte hetuesi tjetër, Nexhat Selimi, një kriminel tjetër ky, që na torturonte më shumë, si duket edhe për servilizëm ndaj shefit të tij. E gjitha ajo bëhej në shenjë hakmarrje ndaj veprimit që kishim bërë ne, pasi pyetjet që na bënin, se kush ishte pjesëtar tjetër i grupit tonë, kush na nxiste, cilët ishin shokët që ne kishim biseduar për arratisjen etj., ne i hodhëm poshtë që ditën e parë, dhe u thamë se për atë gjë, nuk kishte njeri dijeni fare, ashtu siç ishte dhe e vërteta. Por ata nuk donin t’ia dinin dhe bënë “ritualin” e tyre ndaj nesh deri më datën 14 korrik dhe të nesërmen, më datë 15 korrik 1988, na dërguan në qytetin e Laçit, ku u zhvillua gjyqi ndaj nesh në sallën e madhe të Pallatit të Kulturës, e mbushur plot e përplot nga njerëzit që i kishin marrë me detyrim nga qendrat e punës. Gjyqi ishte me dyer të hapura dhe bëhej me qëllim që të na demaskonin ne për të frikësuar popullin. Kujtoj se ishte një Kolegj Ushtarak, (pasi unë isha ushtar) dhe trupin gjykues e kryesonte një person me emrin Agim (nga Tirana), ndërsa prokuror, ishte Elmaz Lala. Si unë ashtu dhe Skënderi, mbajtëm të njëjtin qëndrim ashtu si në Hetuesi, dukë thënë se qëllimi i vetëm i joni, ishte të emigronim jashtë Shqipërisë për në SHBA, dhe nuk pranonim se ishim “tradhtarë dhe armiq të popullit”, siç na akuzonin. Ndryshe nga Kryetar i Gjyqit që dukej më i qetë dhe jo prepotent, prokurori na bërtiste dhe na ofendonte, aq sa e detyroi Skënderin që të ngrihej në këmbë pa ja dhënë fjalën kryetari i gjyqit dhe t’i drejtohej prokurorit, duke i thënë: “Mos uluri ashtu dhe mos na bërtit, se nuk ta ka njeri frikën. Ne nuk jemi as tradhtar dhe as armiq të popullit siç po na akuzoni ju, por thjesht deshëm të emigronim për në SHBA, për një jetë më të mirë. A mund të më thuash shoku prokuror, ça të keqe i ka ardhur Shqipërisë nga emigracioni që ka pasur në kohën e Zogut, asnjë e keqe. Shumë prej tyre kanë punuar jashtë dhe janë kthyer përsëri në Shqipëri”. Ndërkohë që Skënderi iu hakërrye prokurorit, sidomos kur i tha “mos leh si qen”, ai filloj të flas dhe të bërtas edhe më shumë, por kryetari i gjyqit, i tha me një ton sikur po i fliste një të pandehuri, “ulu ti mor aty dhe mos fol pa të dhënë unë fjalën”. Kjo shkaktoi si të thuash një admirim tek të pranishmit në sallë, ku pjesa më e madhe e bashkëqytetarëve tanë, me ndonjë përjashtim të vogël, na shikonin me keqardhje.

Kështu u mbyll ai gjyq po atë ditë të 15 korrikut, përfundimi Skënderin e dënuan me 20 vite heqje lirie, ndërsa mua me 17 vite, me akuzën e “tradhtisë së lartë ndaj atdheut”, dënim i cili u ndikua edhe nga qëndrimi që mbajtëm ne në gjyq, sidomos Skënderi”, kujton Shpëtimi lidhur me dënimin e tij dhe të vëllait, Skënderit. Dhe vërtetë, të gjithë bashkëqytetarët laçianë që asistuan në atë sallë atë ditë, e mbajnë mënd fare mirë qëndrim burrëror gjatë gjyqit të vëllezërve Marku, ku ndonëse ata i kishin sjellë aty për t’i “demaskuar”, ata fituan admirimin e pjesës më të madhe të bashkëqytetarëve të tyre. Nisur dhe nga ai qëndrim që ata mbajtën në gjyq, dënimi i tyre ishte maksimal dhe pas atij vendimi të formës së prerë, ata u dërguan për të vuajtur dënimet në burgjet e Qafë-Barit, Spaçit e Burrelit dhe u liruan prej tyre vetëm në fillimin e marsit të vitit 1991, me të fundit të dënuarit që u liruan nga burgjet e regjimit komunist të Enver Hoxhës. Me shembjen e regjimit komunist dhe fillimin e proceseve demokratike, Skënder Marku, vazhdoi studimet dhe shërbeu si ushtarak në Drejtorinë e Kampeve dhe Burgjeve, fillimisht në Shën-Koll të Lezhës dhe më pas si Komandant i Repartit 313 në Tiranë, ku ai qëndroi deri në trazirat e vitit të mbrapshtë 1997 dhe shërbimi i fundit që bëri si drejtues i atij institucioni, ishte përcjellja për në shtëpi e ish- kryeministrit Fatos Nano, i cili shumë vite më vonë, në emisionin “Opinion” në TV “Klan”, në mes të tjerash do të shprehej: “Ndërsa u larguan të gjithë nga burgu ashtu në mes krismave të armëve, mbeta vetëm unë….! Por atë gjë, e mori përsipër vetë komandanti i burgut, një djalë i ri i shkëlqyer nga Laçi, një djalë shumë trim dhe tepër inteligjent, Skënder Marku quhej, i cili me makinën e tij, në mes breshërive të plumbave që na vërshëllinin mbi kokë, më çoi deri te hyrja e pallatit. E ftova në shtëpi, por nuk pranoi, duke më thënë se aty përfundonte detyra e tij. Nuk do t’ia harroj kurrë”. “Memorie.al”

Esat Pashë Toptani

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 22 Janar 2020

“Le Petit Parisien” ka botuar, të mërkurën e 8 korrikut 1914, në ballinë, intervistën ekskluzive me Esat Pashë Toptanin, të zhvilluar asokohe në Paris, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Princ Vidi nuk mund të jetë më mbret

Të paktën kështu thotë Esat Pasha

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Esat Pasha, ish-Ministri i Punëve të Jashtme të Shqipërisë, i cili u përjashtua nga atdheu i tij nga Princ Vilhelm Vidi në vijim të ngjarjeve nga të cilat ne me siguri i kujtojmë, sapo ka mbërritur në Paris.

Ai na priti dje me respekt të madh, dhe askush nuk do të dyshonte se, do të dukej aq Parizian, në një xhaketë të zezë elegante, për të cilën u akuzua se kishte ekzekutuar një nga mbrojtësit kryesorë të Shkodrës, gjatë luftës Turko-Ballkanike.

Esat Pasha, i cili flet frëngjisht, nuk e beson ende veten të përgatitur sa duhet që të flasë gjuhën tonë pa ndihmën e një përkthyesi.

— Çfarë mendoni, Shkëlqesi, për situatën aktuale në Shqipëri ?

— Sigurisht, mund të ishte më mirë; sidoqoftë, kam besim se atdheu im, me përkrahjen dhe ndihmën e fuqive të mëdha, do të jetë në gjendje të dalë nga sikleti me të cilin po lufton. Dhe zhvillimi i tij nuk do të vonojë shumë për të qenë madhështor.

— A e konsideroni si të humbur çështjen e Princ Vidit ?

— Absolutisht. Princi nuk ka treguar asnjë nga cilësitë që duhet të zotërojë një drejtues njerëzish; hezitimet e tij, masat e ngathëta që ai ndërmori në lidhje me njërin apo me tjetrin, e bënë që të humbte popullaritetin, gjë do ta detyronte atë herët a vonë të ikte ose të abdikonte.

“Unë nuk kam ambicie!…”

— Po kush mund ta zëvendësojë ? Ju vetë …

— Të mos flasim për mua, ju lutem, thotë Esati me plot gjallëri. Asnjëherë nuk kam aspiruar për një dinjitet të tillë dhe nuk e kam kërkuar kurrë. Unë kërkova vetëm një gjë, që t’i shërbej mirë vendit tim, dhe për këtë vura në dispozicion të tij jetën time dhe të gjitha gjërat e mia, dhe ju e dini se si Vilhelm Vidi më shpërbleu për këtë. Kush mund të marrë kurorën ? – më pyesni ju. Të jeni të sigurtë – dhe ne shohim në buzët e bashkëbiseduesit tonë një buzëqeshje disi sardonike – të jeni të bindur se vullneti i mirë nuk do të mungojë dhe që fuqitë e mëdha nuk do të gabojnë për të gjetur një kandidat që plotëson cilësitë e nevojshme…

— Por, ne insistojmë, nëse fuqitë e mëdha ju ofrojnë të jeni ky kandidat ?

— Edhe një herë, unë nuk jam kandidat dhe dua vetëm një gjë : të kontribuoj, me mundësitë që kam, të sjell lumturinë e vendit tim.

— A duhet të konsiderohet udhëtimi juaj në Francë si një udhëtim  studimesh apo i kohës së lirë, apo ka një qëllim diplomatik ?

— Një qëllim diplomatik, jo; por, zotëri, i internuar nga atdheu im, shkoj këtu e atje, në Itali, në Zvicër, tani, në Francë, në Paris, të cilin tashmë e admiroj dhe e dua thellësisht.

Ne po përgatiteshim që të ndaheshim prej tij, kur ai na tha :

— Mësova se një familje franceze ishte e burgosur në Shqipëri nga ata që quhen “kryengritës”. Kam mësuar gjithashtu se ajo ishte arrestuar në pronat e mia. Eh pra! përmes zërit të fuqishëm të gazetës suaj, siguroni prindërit e kësaj familje, i thoni që nuk do t’i keqtrajtojnë. Shërbëtorët e mi e njohin me të vertetë shumë mirë vullnetin tim për të mos e zbatuar atë. Ata e dinë që asnjë i huaj, e posaçërisht asnjë francez, nuk duhet të keqtrajtohet. Edhe një herë, siguroni familjet.

Me këto fjalë u larguam prej Esatit, princit shqiptar…

Ismail Qemali

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 21 Janar 2020

“L’Eclair” ka botuar, të premten e 19 qershorit 1914, në faqen n°4, reagimin Ismail Qemalit në lidhje me ngjarjet e fundit asokohe në Shqipëri, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Deklaratat e Ismail Qemal beut

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

(Me telefon nëpërmjet korrespondentit tonë) Romë, 18 qershor. – I nisur nga Fiume, në bordin e avullores Bregen, Ismail Qemal beu kaloi sot në Brindizi dhe u largua këtë mbrëmje për në Vlorë.

Ish-presidenti i Qeverisë së Përkohshme të Shqipërisë tha në intervistën e tij se nuk ishte në dijeni për ngjarjet e fundit, por gjithashtu se nuk ndihej i befasuar.

“— Kjo që po ndodh, tha ai, unë e kisha parashikuar dhe denoncuar si në Komisionin e Kontrollit, po ashtu dhe në kabinetet e Romës dhe Vjenës. Atëherë, besuan se unë flisja vetëm për interesa personale dhe nuk më dëgjuan. Princ Vidi nuk është përgjegjës për atë që ndodhi, por viktimë e një mijë kurtheve. Faji është kryesisht i oficerëve hollandezë, të cilët, në vend që të kufizoheshin me rolin e tyre, u morën me politikë.”

Publikohen disa dokumente të nxjerra nga arkivat sekrete të Ministrisë së Punëve të Jashtme në Tiranë (tashmë të deklasifikuara), të cilat bëjnë fjalë mbi një korrespodencë të misionit diplomatik shqiptar në OKB dhe Ministrisë së Punëve të Jashtëme në Tiranë, lidhur me një kërkesë të bërë nga kongresmeni amerikan, Joseph Kennedy, djali i madh i senatorit amerikan Robert F. Kennedy, i cili në gushtin e vitit 1989, i paraqiti një kërkesë përfaqësuesit të përhershëm pranë misionit shqiptar në Organizatën e Kombeve të Bashkuara, Bashkim Pitarka, duke i kërkuar që ata ta paisnin me një vizë, pasi ai dëshironte që të vinte për një vizitë në Shqipëri, duke dhënë dhe shpjegimet e rastit rreth arsyeve që e obligonin për ta ndërrmarë atë udhëtim, si dhe planet konkrete që ai kishte për ta ndihmuar vëndin e vogël ballkanik. Cili ishte ndërmjetësi që mundësoi takimin në mes politikanit të lartë të SHBA-ve dhe msionit shqiptarë në OKB, që ishte dhe zyrtari i parë amerikan që pritej prej tyre që nga mbarimi i Luftës së Dytë Botërore dhe debatet e ashpra që u bënë prej tyre lidhur me arsyet që iu parashtruan atij dhe përgjigjien negative e refuzimin kategorik që Tirana zyrtare po i bënte kërkesës së tij…?!

Në fundin e viteve ’80-të kur në mbarë Europën Lindore kishin filluar dhe po frynin “erërat e Perëndimit”, gjë e cila u “finalizua” me rrëzimin e Murit të Berlinit dhe hapjen e kufijve të disa shteteve ish-komuniste, si Hungaria etj., (ku turma njerzish vërshuan drejt Gjermanisë Perendimore), në Shqipërinë komuniste dukej se gjërat po rrinin në vënd dhe “ujrat” nuk po lëviznin! Madje po ndodhte e kundërta! Kështu, ndryshe nga pjesa më e madhe e vëndve ish-komuniste të Lindjes që i thanë ok “Perestrojkës gorbaçoviane”, duke e përkrahur dhe zbatuar atë, Ramiz Alia, pasardhësi i Enver Hoxhës, që ishte betuar për “vazhdimësinë”, po i mbahej “fjalës së dhënë”, dhe me qëndrimet e deklaratat e tij, si: “Nuk tundet Taraboshi nga era”, Shqipëria nuk është as Lindje, as Perëndim”, “Edhe bar do ham, por parimet nuk i shkelim”, etj., duket se po i çonte sinjale të qarta si Lindjes ashtu dhe Perëndimit, se ato gjëra nuk mund të ndodhnin kurrsesi në Shqipëri.

Dhe nisur nga këto qëndrime dhe deklarata të pasëardhësit të Enver Hoxhës, shumë analistë të huaj që ndiqnin me vëmëndje dhe interes të veçantë ngjarjet në vëndin e vogël komunist më të prapambetur të Evropës, i shihnin me skepticizëm ndryshimet që mund të ndodhnin, kjo edhe për shkak të izolimit gati gysëm shekullor që kishte Shqipëria komuniste dhe që po vazhdonte ende. Ndoshta kjo, edhe për shkak të informacionit të pakët që ata kishin se ç’ndodhte në këtë vënd të vogël të Ballkanit, si dhe një interesi të pakët që po tregonte bota, apo më saktë Perëndimi për të?! Kjo tezë, pra, “interesi i pakët i Perëndimit” ndaj Shqipërisë komuniste, pas viteve ’90-të, është përdorur si një justifikim nga ish-kreu komunist Ramiz Alia e ndonjë tjetër bashkëpunëtorë i tij, për të përligjur jo vetëm vonesën e reformave në aspektin ekonomik dhe politik që ndodhën në Shqipëri, por edhe gjëndjen tejet të mjeruar dhe katastrofike ku e çoi vëndin vija e tyre politike që ndoqën prej gati gjysëm shekulli.

Po, a ka pasur vërtetë një “interes të pakët të Perëndimit”, ndaj Shqipërisë komuniste, të paktën në periudhën “post Enver Hoxha” nën udhëheqjen e Ramiz Alisë?

Duke përjashtuar vizitën e Shtrausit në Shqipëri në mesin e viteve ’80-të dhe negociatat e tij që kishin filluar që në gjalljen e Enver Hoxhës, pothuaj nuk ka asnjë të dhënë apo fakt tjetër që ta konfirmojë këtë gjë. Të paktën publikisht në shtyp apo në librat memuaristikë, nga ish-diplomatë e funksionarë të lartë të asaj kohe që, për arsye pune, j’u dha rasti të merreshin apo të negocionin me zyrtarë të huaja që kishin shprehur interes për Shqipërinë komuniste.

Si p.sh. diplomatët shqiptarë pranë misionit diplomatik të OKB-së, ku në mesin e viti 1989, kongresmeni amerikan, Joseph Kennedy, (pinjoll i familjes së njohur amerikane dhe i biri i Robert Kennedy), bëri demarshe të madha që të vinte për një vizitë në Shqipëri, duke iu premtuar ndihma konkrete dhe duke argumentuar me fakte bindëse se përse kërkonte të vinte për vizitë dhe të ndihmonte Shqipërinë?! Por ata, pra misioni diplomatik shqiptar në OKB, pas refuzimit kategorik që iu bënë eprorët e tyre në Tiranë, jo vetëm që nuk e lejuan politikanin e njohur amerikan që të vinte në Shqipëri, por i nxorrën lloj lloj preteksesh tepër absurde (absudre dhe për atë kohë), dhe nuk ia aprovuan kërkesën e tij?! Madje edhe pas lutjeve dhe kërkesave të një pas njëshme të tij me letra dhe takime, qëndrimi i udhëheqjes së lartë komuniste ishte i prerë: “Joseph Kennedy, nuk duhet të vijë në Shqipëri”

Lidhur me këto dhe të tjera ngjarje dhe fakte për kërkesën e kongresmenit amerikan, Joseph Kennedy, për të ardhur në Shqipëri, si dhe debatet që ai zhvilloi me diplomatët e misionit shqiptar në OKB-së, ky ishte dhe zyrtari i parë amerikan që ata takonin që nga mbarimi i Luftës së Dytë Boterore, etj., na njohin një sërë dokumentesh arkivore (tashmë të deklasifikuara), që publikohen për herë të parë ekskluzivisht nga Memorie.al

Informacioni i Ministrisë së Punëve të Jashtëme lidhur me kërkesën e gazetarit amerikan me origjinë shqiptare, Peter Lukas, për kërkesën e kongresmenit amerikan, Joseph Kennedy, që të vijë për vizitë në Shqipëri

Informacion

Këto ditët e fundit, gazetari politik amerikan me origjinë shqiptare, Peter Lukas ka dërguar një teleks në të cilin thotë se “kongresmeni amerikan Xho Kenedi, nipi i presidentit të ndjerë, do të donte të vizitonte Shqipërinë, me 1 shtator”, së bashku me të.
Kur ishte në Shqipëri për vizitë, Peter Lukasi e ka quajtur Xho Kenedin “mik personal të tij dhe një nga personalitetet më në zë në politikën e jashtëme amerikane, i cili ka influencuar edhe në Kongresin amerikan për miratimin e rezolutës për çështjen e Kosovës”.

Xho Kenedi, kongresmen amerikan, është nip i Xhon F. Kenedit dhe i biri i Robert Kenedit, kandidat për president, i cili edhe ai u vra.

Mendojmë që, për tani, ta evitojmë këtë kërkesë, duke udhëzuar Misionin tonë në New York, që të komunikojmë me Peter Lukasin e t’i thotë atij që këtë çështje ta diskutojmë kur të vijë atje delegacioni ynë, i cili do të marrë pjesë në sesionin e 44-të të Asamblesë së Përgjithëshme të OKB-së.

2. Kryetari i Lobit shqiptaro-amerikan, Xhozef Dioguardi, me banim në New York, nëpërmjet shqipëtarëve të ndryshëm patriot që jetojnë në SHBA, ka shprehur dëshirën e tij për të ardhur në Shqipëri, si vizitor. Ai ka qenë kongresmen për shtetin e New York dhe tani, si qytetar privat, është vënë në krye të Lobit shqiptar, i cili ka rreth 6 muaj që është krijuar, me synimin kryesor: propogandimin e gjendjes së popullit shqiptar në Kosovë e në viset e tjera të Jugosllavisë, si pasojë e dhunës terroriste të shovinizmit serbomadh.

Vetë ai është me origjinë arbëreshe gjë që e propogandon, në çdo rast, me krenari. Tani është polotësisht i angazhuar me drejtimin e veprimtarisë së Lobit, i cili luajti një rol të rëndësishëm në miratimin e rezolutave kundër Jugosllavisë nga Dhoma e Përfaqësuesve e Kongresit Amerikan, si dhe nga Senati Amerikan. Ai ka njohje të shumta në hierarkinë legjislative të SHBA. Sipas burimeve të lartpërmendura, në asnjë rast publik, nuk ka folur negativisht për vëndin tonë.

Sadoqë rasti i Dioguardit është pak ndryshe nga ai i Xho Kennedit, sepse Dioguardi është qytetar privat dhe ka avantazhin që është me origjinë shqiptare, mendojmë që, për tani, edhe kërkesën e tij ta evitojmë, duke e lënë mundësinë të hapur. Delegacioni ynë, gjatë qëndrimit në New York, të paraqitet të mësojë më shumë për personin dhe veprimet e Dioguardit.
Tiranë, më 17 gusht 1989

………………………………………………………………………………………………………………………….

Letra e kongresmenit Joseph Kennedy, për ambasadorin shqiptar, Bashkim Pitarka, në SHBA
Komiteti Shqiptar për Marrëdhënien Kulturore
E Miqësore me Botën e Jashtëme.

KONGRESI I SHTETEVE TE BASHKUARA
DHOMA E PERFAQESUESVE
WASHINGTON DC 2015

5 shtator 1989
Bashkim Pitarka

Ambasador i Jashtëzakonshëm dhe fuqiplotë
Përfaqësues i Përhershëm i RPS të Shqipërisë

Pranë Kombeve të Bashkuara
I dashur Ambasador Pitarka,

Po ju shkruaj juve për t’u shprehur me respekt interesimin tim të fortë për të vizituar vëndin tuaj.
Si antar i Kongresit të Shteteve të Bashkuara nga Bostoni, shteti i Mesecusets-it jam i interesuar për Shqipërinë nëpërmjet miqve të mij nga komuniteti shqiptar këtu. Shqiptaro-amerikanët kanë dhënë një kontribut të madh për kombin tonë dhe unë jam i besimit se marrëdhënien më të ngushtë midis popullit të SHBA dhe popullit të Shqipërisë do të ishin në avantazh të të dy vendeve.

Qëllimi i udhëtimit tim do të jetë që të kuptoj më mirë kulturën, historinë dhe nevojat e vëndit tuaj dhe për të arritur një mirëkuptim më të madh të Shteteve të Bashkuara. Nëpërmjet një angazhimi dhe marrëveshjeje reciproke, ne mund të eksplorjmë mundësitë për hapjen e disa lidhjeve ekonomike e kulturore midis Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara. Për shembull, ne mund të merreshim vesh për shkëmbimin nga të dy vendet të grupeve drejtuesish në fushën e biznesit, akademikëve apo organizatave kulturore. Udhëtime të tilla mund të përdoreshin për të identifikuar më tej mundësitë për zhvillimin e marrëdhënieve me dobi reciproke.

Unë besoj se populli shqiptar ka shumë për t’i ofruar popullit të SHBA-ve dhe unë do të dëshiroja të vizitoja vendin tuaj në mënyrë që të mund të fillonim një dialog. Do të shpresoja se një udhëtim i tillë mund të rregullohej për një periudhë aty nga fundi i këtij viti ose në fillim të vitit tjetër.

Ju falenderoj për shqyrtimin e kërkesës sime. Do të kisha kënaqësinë të takoheshim personalisht me ju, zoti ambasador, kur ta kini ju të mundshme për të diskutuar më tej lidhur me këtë çështje.

Me sinqeritet.
Joseph P. Kennedy II
Antar i Kongresit

……………………………………………………………………………………………………………………………

Udhëzimi nga Tirana: Joseph P. Kennedy, të mos vijë në Shqipëri
SHBA
Nipi i presidentit Kennedy, Joseph Kennedy të mos vijë për vizitë në Shqipëri. Mund të pritet në takim nga ambasadori në qoftë se kërkon dhe me korrektesë t’i thuhet se kjo dëshirë për arsye të njohura të shkallës së marrëdhënieve me SHBA për tani nuk realizohet (nga SHBA nuk shohim ndonjë gjest ndaj Shqipërisë që ta justifikonte një Vizitë të tillë).

Ish-senatori De Guardia në qoftë se kërkon të vijë, meqenëse ai është arbëresh, kërkesa e tij mund të shihet.
Funksionarë të organizatave ndërkombëtare amerikane dhe sovjetike të mos pranohet të vijnë në Tiranë.…………………………………………………………………………………………………………………
Informacioni i ambasadorit Pitarka për Ministrinë e Jashtëme në Tiranë lidhur me kërkesën e kongresmenit, Joseph P. Kennedy, që kërkonte me insistim vizë për në Shqipëri

Prot. Nr. 383 New York, me 15.10.1989

MINISTRISË SE PUNËVE TË JASHTME
TIRANË
Bashkëlidhur ju dërgojmë dokumentat:
Informacionin “Mbi kërkesën e kongresistit amerikan Joseph P. Kennedy II për të vizituar vëndin tonë dhe takimin e tij në mision punuar nga shokët Bashkim Pitarka dhe Sazan Bejo;
Informacion “Mbi debatin e përgjithshëm të komisionit ekonomik e financiar”, punuar nga sh. Kadri Cenko.

Përfaqësuesi i Përhershëm
(Bashkim Pitarka)

INFORMACION
Mbi kërkesën e kongresmenit Joseph P. Kennedy II për të vizituar vendin tonë dhe takimin e tij në mision

Siç dihet në korrik të këtij viti gazetari me origjinë shqiptare nga Bostoni, Peter Lucas, i dërgoi një telegram në Tiranë, me anën e të cilit lutet të ndihmohet për vajtjen për vizitë private në vendin tonë të antarit të Kongresit të SHBA, Joseph P. Kennedy II. Me 5 shtator 1989 vetë kongresisti amerikan Joseph Kennedy, në një letër drejtuar titullarit të misionit tonë pranë OKB-së, Bashkim Pitarka, paraqiste kërkesën e tij për të shkuar për një vizitë private në Shqipëri, duke e argumentuar me dëshirën e tij për të parë e njohur vendin tonë si mik i komunitetit shqiptaro-amerikan të elektoratit të tij të shtetit Meseçusets dhe për “të hapur një dialog për eksplorimin e mundësive për vendosjen e lidhjeve ekonomike e kulturore midis Shqipërisë dhe SHBA”.

Duke insistuar në kërkesën e tij për të realizuar këtë vizitë, kongresisti J. Kennedy mori në telefon misionin tonë dhe kërkoi të flasë me titullarin dhe me që ky i fundit nuk ndodhej në mision u lut që ai t’ia kthente telefonatën. Sh. Bashkim Pitarka sipas udhëzimeve e mori në telefon dhe pasi dëgjoi përsëri kërkesën e kongresistit Kennedy, për organizimin e vizitës në Shqipëri, i tha shkurt se tani për tani nuk mund të realizohet kjo vizitë e se meqënëse në telefon nuk mund t’i jepte shpjegime më të hollësishme, ishte i gatëshëm ta priste kongresmenin në takim në mision kur t’i paraqitej atij rasti për të ardhur në New York. Në fakt kërkesën për takimin kongresisti e bëri pas disa ditëve nëpërmjet mikut të tij, gazetarit P. Lukas.

Me datën 13 shtator 1989 pritëm në selinë e misionit tonë pranë OKB-së në New York antarin e Dhomës së përfaqësuesve të kongresit të SHBA, Joseph P. Kennedy II, përfaqësues i shtetit të Meseçutes. Në takim ai shoqërohej nga dy shqiptarë, P.Lukas dhe Lul Theodhos, si dhe nga ndihmësi i tij ekzekutiv James E. Mahoney. Nga misioni ynë morën pjesë Bashkim Pitarka dhe sekretari i parë i misionit, Sazan Bejo.

Kongresisti J. Kennedy, pasi falenderoi me përzemërsi që u prit nga ne në misionin shqiptar dhe shprehu kënaqësinë e tij për njohjen me ne, ndër të tjera tha: “Siç u kam shpjeguar edhe në letrën që u kam dërguar para disa kohësh, si dhe në bisedën që m’u dha rasti të kem me ju në telefon, unë kam kohë që dëshiroj të shkoj për një vizitë private në Shqipëri. Kjo dëshirë më ka lindur jo vetëm thjeshtë nga interesimi për të parë një vënd si Shqipëria, të cilën nuk e njohim shumë, por edhe i nisur nga miqësia që ndjej për miqtë e mij të komunitetit me origjinë shqiptare të elektoratit tim në Meseçustes, i cili ka dhënë e jep një kontribut shumë të vlefshëm për kombin tonë. Unë gjithashtu jam nisur edhe nga predispozicioni im pozitiv e miqësor për të kontribuar në njohjen dhe afrimin midis dy popujve tanë. Kam shumë dëshirë, pra, që ju të ndërmjetësoni për të m’u dhënë mundësia të shkoj për vizitë në Shqipëri, që të njihem nga afër me popullin e vendin tuaj, me kulturën, historinë dhe jetën e nevojat e vendit tuaj, si dhe për të dhënë një kontribut direkt për arritjen e një mirkuptimi më të gjerë për SHBA. Ka ardhur koha që të merret iniciativa për vendosjen e lidhjeve e kontakteve për të arritur në përmirsimin e vendosjen e marrëdhënieve midis dy popujve e dy vendeve tona. Kjo do të ishte në dobi të të dy vendeve.

Një arritje e tillë do të plotësonte edhe dëshirën e vjetër e shumë të madhe të qytetarëve tanë shqiptaro-amerikan, të cilët për një kohë tashmë shumë të gjatë kanë mbetur pa lidhje me atdheun e tyre të origjinës. Këtu e kam fjalën sidomos për brezat më të rinj, që janë rritur pa e parë e njohur atë. Nga miqtë e mij shqiptaro-amerikan, kam mësuar për zhvillimin e vendit tuaj dhe ndryshimet që kanë ndodhur atje. Kam mësuar se kini arritur një zhvillim të mirë të bujqësisë, arsimit e kulturës dhe në fusha të tjera; se vëndi juaj nuk ka probleme të mprehta sociale, si krimet, papunësia, etj,. Mbi të gjitha më kanë thënë se kini një vend e natyrë shumë të bukur, të cilin kam vërtetë dëshirë e pasion për ta parë nga afër.

Unë, vazhdoi J. Kennedy, vërtetë jam një zyrtar qeveritar, një antar i Kongresit amerikan, por megjithatë dua që vizita ime të jetë …./Memorie.al
vijon…

Esat Pasha (Excelsior, 8 février 1913, Ballinë) – Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 20 Janar 2020

“L’Humanité” ka botuar, të hënën e 1 qershorit 1914, në faqen n°3, një shkrim në lidhje me intervistën e Esat Pashë Toptanit me korrespondentin e “Berliner Tageblatt” në Romë, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Optimizmi i Esat Pashës

Ai është “në dispozicion të mbretit”

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Berlin, 31 maj. (Me telefon, nëpërmjet korrespondentit tonë special).

Dje, në Romë, korrespondenti i “Berliner Tageblatt” pati një konferencë me Esat Pashën.

Esat Pasha tregoi një optimizëm të madh. Ai deklaroi se nuk kishte dyshim se Mbreti i Shqipërisë do të ishte një sovran i drejtë dhe i mirë për popullin. Sa për rikthimin e tij në Shqipëri, ai tha se do të bënte atë që dëshiron mbreti.

Esat Pasha tha gjithashtu se agjentët austriakë, për të cilët flet shtypi italian, nuk janë të panjohur për të, dhe shtoi se Qemal beu, i cili është rikthyer pikërisht në Shqipëri, është një sharlatan që fajësohet nga e gjithë Evropa.

Esat Pasha duket mjaft i sigurt për të ardhmen e Shqipërisë. Të paktën, ai nuk tregohet i shqetësuar.

Liderët serbë ende vazhdojnë të mohojnë masakrën e shkaktuar në Reçak. Madje presidenti serb Aleksandër Vuçiç dhe vartësit e tij deklaruan se “masakra e Reçakut është një trillim”.

Krahas dëshmisë nga vendi i ngjarjes në ditën e masakrës nga shefi i misionit të atëhershëm i OSBE-së, William Walker, edhe një i ri shqiptar që në kohën kur ndodhi masakra ishte vetëm 14 vjeçar posedon një mori dokumentesh që argumentojnë masakrën serbe mbi popullatën civile të Reçakut. Gojart Bajrami, në një rrëfim për Ekonomia Online tregon se prindi i tij, tashmë i ndjerë Vezir Bajrami, ishte mjeku që hasi i pari në viktimat e Reçakut dhe bashkë me ekipin mjekësor bëri identifikimin e 45 trupave të masakruar. Ai tregon se në dokumentet e shkruara të lëna nga prindi i tij bëhen të ditura detajet se në çfarë gjendje ishin viktimat. Pamjet sipas dorëshkrimeve të doktorit të luftës ishin tronditëse dhe të paimagjinuara. Aty thuhet se viktimat fillimisht janë keqtrajtuar, mandej janë vrarë me armë zjarri nga afërsia për t’u masakruar me mjete të forta, si sopat, thika, bajoneta e jo çka tjetër. “Mbaj mend që ka qenë shumë e vështirë edhe për neve duke pasur parasysh gjithë këto rrethana dhe mbi bazën e asaj çfarë kam dëgjuar nga prindi im unë marr të drejtën sot pas 21 vjetëve të flas pak se si kishte ndodhur kjo masakër e përshkruar detajisht nga mjeku i kësaj zone, prindi im dr. Vezir Bajrami. Gjendja e të masakruarve sipas prindit ka qenë shumë e rëndë. Fillimisht ata i kanë keqtrajtuar me mjete të rënda, të topitura, me mjete të forta, pastaj ka ndodhur edhe vrasja e tyre. Pas vrasjes edhe masakrimi i tyre në afërsi, thotë ai”. “Prindi tregon dhe është e ditur botërisht se masakra e Reçakut është përcjell edhe me filmime dhe video. Ka pasur të masakruar pa zemër, pa kokë, kokën e rrjepur, me bajonetë, të therur me thika. Përshkrimi i plagës detale në atë kohë kujtoj se ka qenë e rëndë për prindin tim t’i përmend detajet. Unë posedoj edhe një dorëshkrim të prindit që e ka përshkruar në detaje masakrën e Reçakut, prej mëngjesit të 15 janarit deri në përfundim të saj dhe pas leximit të atij dorëshkrimi dhe gjithë atyre rrëfimeve që i kemi dëgjuar prej tij kam mbërri ta kuptoj që gjendja emocionale gjatë atyre ditëve ka qenë shumë e rëndë për prindin tim”, -thotë ai.

Gojarti bart me vete dorëshkrimet që babai i ndjerë i la për të dëshmuar se çfarë kishte ndodhur ditën e 15 janarit të vitit 1999. Ai tregon se ekipi mjekësor ka bërë përshkrimin detal të plagëve të secilës viktimë të masakruar dhe më pastaj është bërë një raport përfundimtar i cili në atë kohë i ishte dorëzuar ambasadorit William Walker.

“Identifikimi dhe përshkrimi i saktë i plagëve të të masakruarve të masakrës së Reçakut është bërë nga ajo ekip mjekësore e Zonës Operative të Nerodimës në krye me prindin tim dr. Vezir Bajrami, me motrën medicinale Mevlide Zymeri, me motrën tjetër Vlora Asllani dhe fotoreporteren e asaj kohe Nergjivane Azizi. Përshkrimin e plagëve identifikimin e kufomave e kanë bërë kjo ekip hap pas hapi dhe përshkrimin detal të plagëve që i kanë pasur të masakruarit. Më pastaj është bërë një raport përfundimtar me të gjitha plagët dhe i është dorëzuar në atë kohë ambasadorit William Walker. Secila plagë, secili i masakruar është i fotografuar dhe dokumentuar edhe me fotografi”, -rrëfen tregimin djali i dr. Vezirit.
Gojarti në çantën e tij posedon dhjetëra dorëshkrime, por edhe dokumente të tjera që i ruan si dëshmi për të gjithë ata që pretendojnë që kjo masakër nuk ekziston. Ai madje i ftoi politikanët serbë që t’i shohin këto argumente dhe gjurmë të lëna në fletore të cilat dëshmojnë masakrën që ata vet e shkaktuan.
“Mesazhi për ata që nuk e besojnë dhe e quajnë trillim i ftoj që t’i shohin dokumentet origjinale të asaj kohe dhe t’i shohin fotografitë. Ndoshta mungesa e shfaqjes së një dokumenti zyrtar të asaj kohe ka munguar deri sot. Por sot e kemi rastin që atë dokument ta shohim edhe sot publikisht. Mirëpo nuk e zbeh aspak as pak faktin që masakra e Reçakut ka ndodhur dhe është quajtur me të drejtë krim kundër njerëzimit, mbi bazën e këtyre të dhënave që janë marr në teren. Mesazhi për ata që nuk e njohin realisht që e kanë kryer vet dhe kanë dashurua të humbin gjurmët e masakrës së Reçakut, realisht ftoi që të shohin të gjitha këto filmime, këto fotografi dhe gjurmë të lëna në fletore nga ajo kohë dhe përshkrimi detal i plagëve”, përfundon rrëfimin e tij Gojart Bajrami.

21 vjet më parë në Reçak u vranë dhe u masakruan barbarisht 45 shqiptarë të paarmatosur. Ky gjenocid, tronditi gjithë opinion ndërkombëtar. Ambasadori William Wolker, e cilësoi ngjarjen në Reçak si krim kundër njerëzimit. Madje, thuhet se masakra e Reçakut ishte pika e kthesës për luftën dhe çlirimin e Kosovës.

SHKUMBINI

EDHE PAK DIELLIN NUK E SHOHIM MA!.. FUTET DIKUND… A E BESONI ?!

Edhe kur Shoqnia “Bashkimi” u themelue… Shtëpia e Imz. Doçit ishte e re, e bukur…

Aty u mblodhën disa Burra Shqiptarë të vertetë në 1899… Po asnjeni nuk shihen ma…

Aty thonë se ishte edhe frati At Gjergj Fishta, që krijoi Alfabetin Shqip… Kur Manastiri u mblodh dhe pranoi Alfabetin në 1908, u ba festë e madhe… Asnjeni prej Tyne s’ asht ma!

Thonë disa se edhe shtëpia e Tij po shembet… Le t’ shembet, si thoni me njollosë PS ?..

Edhe Luigj Gurakuqi jetonte pranë shtëpisë sime… Hapi Shkollen Normale t’ Elbasanit, nxori edhe disa mësuesa të rij… Në 1925 e vrane edhe Ate bashkë me Bajram Currin… Shtëpia edhe Atij i ra mbrendë… Edhe Ata të dy nuk shihen ma… E bashkë me Emnat e Tyne nuk zehet me gojë as Dedë Gjo’ Luli, as At Mati Prennushi e as At Buon Gjeçaj…

Flamuri i Gjergj Kastriotit i ngritun në Deçiq në 1911, thonë se u vue dikund mbi një shkamb që nuk shihet askund nder libra… Edhe Ai, kje mbi Shkumbin! Nuk shihet ma!

Historia e letersia janë shkrue njëherë, janë modifikue dhe modernizue me sllavizma dhe turqizma… Edhe këto mbi lumin Shkumbin. Studjuesit tanë perditë tregojnë “barceleta” historike per Esad Pashen, Ahmet Zogun e Matit, Enverin e sokakut budallenjëve dhe “çlirimtarët e nën-Shkumbinit”… Pra, janë “ata që shkelqejnë nën ujë” kur ikë Dielli…

Mundeni me ra në zhyt e me studjue: “Histori, Letersi, Gjuhësi, Diplomaci, Moral”!..

E ka dijtë Ramiz Alia kur tha: “Kemi ruajtur lidhjet… Pushteti do të jetë përjetsisht yni!”

Per nën–Shkumbin e ka dijtë sakt, mbi Shkumbin e dijnë sllavët e hypun në Murin tonë!

            Melbourne, 2020                  

PD: të hetohet për vjedhjen e zgjedhjeve në Dibër grupi i instruktuar kriminal i drejtuar nga Edi Rama dhe Damian Gjiknuri

Partia Demokratike i kërkoi informacion zyrtar Prokurorisë së Dibrës për dosjen 184, të vjedhjes së zgjedhjeve në Dibër, dosje e cila u transferua atje nga Krimet e Rënda pak kohë përpara ngritjes së SPAK. Nëpërmjet një letre, PD shpreh bindjen se kjo dosje duhet t’i transferohet SPAK-ut, duke qenë se atje është i faktuar bashkëpunimi në një grup të struktuar kriminal për vjedhjen e zgjedhjeve në Dibër të kryeministrit Edi Rama dhe bashkëpunëtorëve të tij Damian Gjiknuri, Saimir Tahiri, Ulsi Manja, Xhemal Qefalia, Pjerin Ndreu, shefi i komisariatit të Dibrës Robert Aga dhe disa personazhë të tjerë që u emëruan kryebashkiakë si Dionis Imeraj, Valbona Sako apo Agron Malaj.

“Në Qershor 2019, gazeta prestigjioze gjermane Bild, publikoo përgjime, pjesë të kësaj dosje hetimore, ku provohej qartë, jo vetëm veprimtaria kriminale për vjedhjen e zgjedhjeve vendore në Dibër, por edhe fakti se kjo veprimtari ishte e struktuar, në kuadër të një grupi të strukturuar kriminal, që drejtohej personalisht nga Edi Rama, Kryeministër i Shqipërisë dhe Damian Gjiknuri, deputet i Kuvendit të Shqipërisë”- thuhet në letrën e Sekretarit të Përgjithshëm të PD, Gazment Bardhi për Prokurorinë e Dibrës.

Sipas logjit, duke qenë në cilësinë e kallëzuesit, PD ka të drejtë të marrë çdo informacion në lidhje me ecurinë e hetimeve, por në leter theksohet fakti se ky informacion mungon. Bazuar mbi të drejtën që i jep ligji, PD i ka drejtuar 3 kërkesa prokurorisë së Dibrës, e cila e mban prej 6 muajsh dosjen 184.

1. Informacion në lidhje me gjendjen e procedimit penal 184/2016

2. Informacion nëse Prokuroria e Dibrës ka shpallur apo jo moskopetencën dhe nëse aktet i kanë kaluar SPAK

3. Njohjen me provat dhe aktet e administruara deri tani.

Bashkengjitur shkresa drejtuar prokurorise: 

Shkrese per Prokurorine Diber 15.01.2020

Ahmet Zogu – Mbret i shqiptarëve

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 17 Janar 2020

“Le Figaro” ka botuar, të hënën e 4 janarit 1937, në faqen n°3, një shkrim në lidhje me zbatimin e planit të reformës agrare në Shqipëri, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Lajmet Ndërkombëtare

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

“— Shqipëri. — Në zbatim të planit të reformës agrare, më shumë se 250.000 hektarë (akër) tokë janë shpërndarë midis fermerëve nga qeveria. Me këtë rast, Mbreti Zog dhuroi një pjesë të pasurive të tij private.”

Excelsior (E premte, 13 Mars 1914, Ballinë) – Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 16 Janar 2020

“L’Humanité” ka botuar, të hënën e 9 marsit 1914, në faqen n°3, një shkrim në lidhje me ardhjen e Princ Vidit në Shqipëri dhe pritjen e tij nga Esat Pashë Toptani, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Festimet në Durrës

Mirëseardhja e Esat Pashës për Princ Vidin

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Durrës, 8 Mars. Ja detajet për ardhjen e sovranëve shqiptarë.

Që në mëngjes, rrugica ku duhet të kalojnë sovranët është zbukuruar me harqe triumfi. Paria mbërrin në marine (port) rreth orës një, turma është shumë e madhe. Në orën 1 e 30 minuta anijet shfaqen sipas rendit të mëposhtëm : Taurus-i, Quarto, Bruix-i, Gloucester-i ; një varkë, duke pasur në bord Esat Pashën, guvernatorin e përgjithshëm të Durrësit, kryebashkiakun dhe komandantin holandez të xhandarmërisë niset në orën 2 e 05 minuta.

Varka mbretërore largohet nga Taurus-i në orën 2 e 40 minuta, ndërsa marinsat e anijeve në breg brohorasin dhe topat buçasin. Sovranët priten në breg nga Mexhit beu, trupi konsullor, përfaqësues të krahinave të ndryshme të Shqipërisë dhe nga oficerë të anijeve në port. Mexhit beu bën prezantimet.

Duke përshëndetur sovranët, në bordin e Taurus-it, Esat Pasha tha këto fjalë :

“Unë jam i lumtur t’ju uroj mirëserardhjen. Ju do të jeni një Skënderbe i dytë. Të gjithë shqiptarët janë të bindur se ju do ta bëni Shqipërinë të madhe dhe se do të jeni babai ynë.”

Gjatë mbrëmjes, orkestra italiane dha një koncert në sheshin e Marinës, i ndriçuar në mënyrë shkëlqyeshme, në prani të një turme të madhe. Pati një spektakël të madh fishekzjarresh. Delegacionet shqiptare marshuan në kopshtin mbretëror përpara sovranëve. U mbajtën disa fjalime. Grupe të mëdha demonstruesish marshonin në rrugët e qytetit, duke brohoritur me entuziazëm para konsullatave italiane dhe austro-hungareze. (Havas).

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 15 Janar 2020

“L’Echo d’Alger” ka botuar, të shtunën e 7 marsit 1914, në faqen n°2, një shkrim në lidhje me intervistën e Esat Pashë Toptanit me redaktorin e një gazete të Triestes, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Principata e Shqipërisë

Çështja shqiptare

Esat Pasha shpjegon se cili do të jetë regjimi i ri i Shqipërisë

Trieste, 6 Mars. – Një redaktor i një gazete të Triestes intervistoi Esat Pashën. Ai bëri deklaratat e mëposhtme :

“Në emër të popullit dhe të bejlerëve, ne i dorëzuam mbretit tonë Vilhelm, pak tokë, ujë dhe rërë, të marra në atdheun shqiptar. Tani ai është udhëheqësi ynë.

Nuk duhet të ketë frikë se kombësia e tij do të ketë një ndikim gjermanik në vend. Politika e tij e vetme do të udhëhiqet nga ky mendim, të punojë për madhështinë e Shqipërisë, në marrëveshje perfekte me Evropën.”

Esat Pasha tha në vijim se princi i Shqipërisë do të jetë mbret, domethënë “Mbret” ose sulltan. Durrësi do të jetë kryeqyteti i tij i përkohshëm, ndërsa Tirana rezidenca e tij verore.

Mbreti i ri e siguroi atë se qeveria e tij nuk do të jetë as autokraci dhe as regjim parlamentar. Shqipëria, në fakt, nuk dëshiron të bëjë gabimet e turqve të rinj. Qeveria do të përbëhet nga Ministra dhe një Senat, i zgjedhur gjysma prej popullit dhe gjysma tjetër e emëruar nga mbreti. Senati do të duhet të përgatisë statutin kushtetues.

Sovrani do të ketë si këshilltarë dhe Senati si president, qytetarët më të mirë të mbretërisë.