VOAL – Giulio Andreotti (Xhulio Andreoti), politikan italian ndër më të njohurit, i dashur, por edhe shumë i diskutuar, ka lindur në Romë më 14 janar 1919. Ta përmbledhësh jetën e tij është detyrë e pashpresë dhe e vështirë qoftë për harkun e madh kohor që ajo përfshin, qoftë për përvojën e gjatë të politikanit.
Ai ka dominuar praktikisht politikën e pesëdhjetë vitet e fundit të skenës së shekullit të njëzete: shtatë herë kryeministër, ministër i Mbrojtjes tetë herë, pesë herë ministër i Jashtëm, dy herë ministër i Financave, Buxhetit dhe Industrisë, një herë ministër i Thesarit dhe një herë ministër i brendshëm, në parlament që nga viti 1945, por asnjëherë sekretar i DC.
Pas diplomimit në drejtësi në vitin 1941, më pas i specializuar në të drejtën kanonike, ai ishte president i FUCI kur ishte njëzet e dy vjeç dhe u zgjodh më vonë në asamblenë konstituive. Ai hyri në sallë si deputet demokristian në vitin 1948 dhe u rizgjodh edhe në legjislaturat pasuese.
Pas çlirimit të Romës në qershor 1944 ai u bë një delegat kombëtar për grupet e të rinjve demokristianë dhe në vitin 1945 u bashkua me Këshillin Kombëtar. Anëtar i Asamblesë Kushtetuese në vitin 1946 u konfirmua në të gjitha zgjedhjet e mëvonshme t Dhomës së Deputetëve në rrethin e Romës-Latina-Viterbo-Frosinone, ku ai u zgjodh për herë të dymbëdhjetë në vitin 1987. Ai gjithashtu u zgjodh dy herë në Parlamentin Europian (Italia Qendrore dhe Veri-Lindore). Më 1 qershor 1991 Presidenti i Republikës, Francesco Cossiga, e caktoi atë senator për jetë.
Aktiviteti qeverisës fillon në moshën 28 vjeçe si nënsekretar për presidencën e Këshillit në qeverinë e katërt të De Gasperit. Ai e mban këtë pozicion nga qeveria e katërt deri e tetë e De Gasperi në mes të 1947 dhe 1953, duke ruajtur këtë pozicion edhe me qeverinë e ardhshme Pella, deri në janar të vitit 1954. Më vonë do të ketë pozicionet e qeveritare në punët e Brendshme, Financa, Thesar, Mbrojtje, Industri, Buxhet dhe Punët e Jashtme.
Kryetari i Deputetëve të KK. Nga dhjetori 1968 deri në shkurt 1972, Giulio Andreotti kryesoi Komitetin e Punëve të Jashtme të Dhomës për të gjithë mandatin e tetë.
Ai u bë President i Këshillit për herë të parë në vitin 1972 (qeveria më e shkurtër e Republikës vetëm 9 ditë në kohëzgjatje). Detyra i është besuar përsëri në korrik 1976 në sezonin e kompromisit historik midis DC dhe PCI. Komunistët abstenojnë dhe qeveria njëngjyrëshe demokrsitiane mund të lindë. Ka dy emergjenca dramatike për t’u marrë me to: krizën ekonomike dhe terrorizmin që gjakoste Italinë. Marrëveshja ndërmjet Enrico Berlinguer dhe Aldo Moro bëhet gjithnjë e më afër.
Ky i fundit është president i Partisë Demokristiane dhe është gjithashtu njeriu i cili në vitet e mëparshme ka hapur dhomat e pushtetit për socialistët dhe tani është gati të provojë bashkëveprimin me Partinë Komuniste Italiane. Rasti është qeveria Kombëtare e Solidaritetit të cilën Andreotti në vitin 1978 do ta formojë dhe ku ai nuk siguron abstenimin e komunistëve por votat e tyre (por nuk do të ketë poste qeveritare).
Aldo Moro u rrëmbye nga brigada e kuqe më 16 mars, ditën e lindjes së ekzekutivit të ri. Lajmi i pritës dhe vrasja e grupit shoqerues vjen në Parlament në momentin e votëbesimit për qeverinë Andreotti.
Këto janë momente të tensioneve të mëdha në vend, në prag të një krize institucionale të paprecedentë. Qeveria nuk i pranon kërcënimet e shantazhuesve – ata kërkojnë lirimin e disa terroristëve nga burg – dhe Andreotti mban linjën e vendosmërisë ndaj Brigadave të Kuqe, kështu edhe PKI dhe republikanët. Aldo Moro gjendet i vdekur më 9 maj 1978 në një Renault 4 të parkuar në Via Caetani, në Romën qendrore, simbolikisht në gjysmë të rrugës në mes Dyqanve të errët dhe Piazza del Gesù, selinë e PKI dhe DK respektivisht.
Vdekja e Aldo Moros do të shënojë jetën politike italiane të viteve të ardhshme. Francesco Cossiga, asokohe Ministër i Brendshëm, dha dorëheqjen nga posti i tij. Helmet e lidhura me ditarin e shkruar nga kryetari i Partisë Demokristiane gjatë rrëmbimit të tij do të shfaqen në mes të historive të fshehta të shërbimeve, shantazheve dhe ngjarjet tragjike që përfshijnë Giulio Andreottin.
Qeveria e solidaritetit kombëtar nuk zgjati shumë, deri në qershor 1979. Pastaj Berlinguer u kthye në opozitë dhe deklaroi se sezoni i kompromisit historik përfundoi. Arnaldo Forlani bëhet kryetar i Qeverisë dhe Andreotti nuk merr pjesë në ekzekutiv; largimi i tij i përkohshëm nga skena zgjat deri në qeverinë e Craxit (1983), kur ai merr postin e ministrit të Jashtëm.
Ky është ekzekutivi i parë i udhëhequr nga socialistët (më herët qeveria e parë e drejtuar jo nga demokristianët ishte ajo e kryesuar nga republikani Giovanni Spadolini). Bettino Craxi u konfirmua si kreu i Farnezinës edhe në qeverinë e dytë dhe në ekzekutiet e Fanfanit, Gorias dhe De Mitas.
Ekspert në ekuilibrin gjeopolitik, Giulio Andreotti e bën shtensionimin shtyllën kryesore të politikës së jashtme italiane, së bashku me mbështetjen për strategjinë e Atlantikut. Ai ka një rol të rëndësishëm në tensionet e Lindjes së Mesme, punon për shuarjen e luftës Irak-Iran, mbështet vendet e Evropës Lindore në procesin e tyre të demokratizimit dhe të punës guximshme e Mikhail Gorbachev në BRSS, i jep YES instalimit të raketave të NATO-s në Itali. Vitet 80-të përfunduan me paktin e hekurt me Craxin dhe Forlanin (CAF, nga inicialet e të treve): Andreotti shkoi në Palazzo Chigi dhe Forlani tek sekretariati i Kristian Demokratëve.
Në vitin 1991 Andreotti formoi një ekzekutiv të ri, i fundit, sepse DC u pushtua nga hetimi i Tangentopolit.
Andreotti nuk hyn në hetim, por në mes të viteve ’90 ai u gjykua nga dy prokurorë: ajo e Perugisë dhe ajo e Palermos. Prokurorët umbrianë akuzojnë atë si nxitës të vrasjes së gazetarit Mino Pecorelli, drejtori i Op, vrarë më 20 mars 1979 dhe i shantazhuar nga Andreotti, ndër të tjera, për shkak të të vërtetave të ditarit të Moros.
Më 11 prill 1996 fillon gjyqi: pas 169 seancave dëgjimore, më 24 shtator 1999 është shpallur aktgjykimi që e shfajëson atë “për moskryerjen e faktit”.
Por një tjetër akuzë shtrëngon Andreotti-n e paprekshëm: atë të bashkëpunimit me mafian. Lajmi shkon në mbarë botën dhe, nëse vërtetohet, do të godasë imazhin e Italisë: për pesëdhjetë vjet Republika do të udhëhiqej nga një politikan mafioz. Më 23 mars 1993, zyra e Giancarlo Caselli i dërgoi Senatit një kërkesë për autorizim për të vazhduar me një bashkëpunim të jashtëm në një shoqatë mafioze. Sipas magjistratëve Andreotti do të kishte favorizuar mafian në kontrollin e kontratave në Sicili nëpërmjet ndërmjetësimit të Salvo Limas. Si dëshmitarë u sollën disa të penduarit përfshir Balducci Di Maggio, i cili iu tha hetuesve se ai kishte parë Andreottin duke puthur Toto Riinan (në zhargonin e Mafias ky gjest do të thotë se në mes të dyve ka një njohje dhe respekt të ndërsjellë).
Më 13 maj 1993, Senati dha autorizimin: gjykimi fillon më 26 shtator 1995, Prokurori kërkon 15 vjet burgim. Gjyqi i shkallës së parë përfundon më 23 tetor 1999: Giulio Andreotti lirohet pasi “fakti nuk ekziston”, por Prokurori Publik i Palermos vendos të apelojë për apelim.
Sapo të zgjidhen çështjet gjyqësore, në më shumë se tetëdhjetë, “Divus Julius” kthehet në politikë. Ai largohet nga PPI dhe kthehet në vendngjarje me një parti të re të themeluar së bashku me ish kreun e CISL Sergio D’Antoni dhe ish-ministren e universitetit Ortensio Zecchino. Në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 2001 formacioni i ri lirohet nga dy polet dhe merr vetëm 2.4 përqind të votave që nuk tejkalojnë pragun parlamentar.
Më 30 tetor 2003 Andreotti u shpall përfundimisht i pafajshëm nga Gjykata e Kasacionit me akuzën se ishte iniciues i vrasjes së gazetarit Mino Pecorelli. Ndërsa aktgjykimi i shkallës së parë (23 tetor 1999) e ka liruar për mungesë provash, vendim i apelit ky, duke ndarë gjykimin për ngjarjet deri në vitin 1980 dhe vitet pasuese, ka vendosur se Andreotti kishte “kryer” “veprën e anëtarësimit për shoqatën kriminale “(Cosa Nostra), “konkretisht në fuqi deri në pranverën e vitit 1980 “, një krim megjithatë “i zhdukur si krim i vjetëruar”. Për ngjarjet pas pranverës së vitit 1980, ai u lirua.
Autor i disa librave për zhvillimet në Itali, Andreotti ka ruajtur deri vonë në jetë një personalitet të ndritshëm, të inteligjencës dhe mendjemprehtësisë politike, rezultat i përvojës që e ka parë atë protagonist të jetës politike italiane. Ai vdiq në shtëpinë e tij në Romë më 6 maj 2013, në moshën 94 vjeçare.
Komentet