VOAL – Një figurë karizmatike dhe e gjithanshëm, transformiste dhe provokuese, David Bowie ishte unik jo vetëm në një kuptim rreptësisht muzikor, por edhe për mënyrën e paraqitjes në skenë, për përdorimin e panatyrshmërisë e artificeve dhe aftësinë për përzierje të ndikimeve muzikore, vizuale dhe narratives shumë të ndryshme: nga teatri japonez te librat vizatimorë, nga fantashkenca në mimo, nga kabareja në Burroughs.
I lindur më 8 janar 1947 në Brixton (Londër) si David Robert Jones, ai regjistroi albumin e tij të parë në vitin 1964 dhe jetoi për tre vjet në grupet e vogla R & B. Popullariteti arrin, papritur, me singlin “Space Oddity” “Hapësira e Hapësirës”, një këngë shkencore-fikse me një marrëveshje paksa psikodelike. Karriera e tij e vërtetë filloi me albumin “Hunky dory” në vitin 1971 (njëmbëdhjetë muaj më parë kishte nxjerrë “Njeriu i cili shiti botën”, por viti i triumfit është tjetër, albumi është “Ziggy Stardust” mbushura me këngë si “Rock’n’roll suicide”, “Starman”, “Suffragette city” o “Five years”). Në Britani, albumi arrin vendin e pestë në tabelë.
Në historinë e muzikës pop
“Aladdin sane” “Aladdini shëndetshëm” (prill 1973) është albumi i tranzicionit, konsiderohet nga disa pak si në hije por me këngë si “Panic in Detroit”, dhe shumë e bukura “Time” Në të njëjtin vit ai nxori gjithashtu “Pin-ups”, një album me kopertinë.
Në maj 1974 ndryshimet e para, me epikun “Diamond dogs”, album futuristik dhe dekadent, pikëzuar me vizione post-bërthamore apokaliptike dhe të frymëzuara nga “1984” romani i George Orwell. I paharrueshëm me titujt në mbulesë “Rebel rebel”, “Rock’n’roll me mua” dhe “1984”.
Pas një “David live”, Bowie solli në maj 1975 tek “Young Americans” “Të rinjtë amerikanë”, një tjetër ndryshim.
Dhe një tjetër, me epiken “Low”, del në janar të vitit 1977. Në mes të epokës së artë të punk (verës1976 – 1977) David Bowie vjen me një album elektronike, të zymtë, të regjistruar në Berlin, mjedisore para se termi të vihej në përdorim njëzet vjet më vonë. “Low”, në bazë të kritikave më të pranuara, mbetet ndoshta vepra e tij të fundit e një rëndësie qendrore me këngë si “Be my wife”, “Speed of life” apo “Always crashing in the same car”, për të shërbyer si shtylla. Vepra e vështirë, sigurisht jo brenda mundësive të të gjithë veshëve, ende fiton vendin e dytë në Angli.
Albumi i ardhshëm “Heroes”, me të njëjtën atmosferë, por më pak klaustrofobik, është një sukses i madh. Deri tani është konsideruar si mjeshtër i zhanrit dhe një emër i sigurt për të synuar suksesin me shenjën e cilësisë.
Megjithëse disa prej veprave të tij të mëvonshme (siç është “Let’s dance”) do të shiten edhe më mirë se “Heroes”, sipas kritikëve qëndron më lart. Kthesa e Bowiet drejt vallëzimit, drejt muzikës komerciale, e parë si tym në sytë e tifozëve historikë, duket e pakthyeshme.
Paranteza “Tin machine”, ose grupi në të cilin Dave Jones pretendon se dëshiron të luajë gjithë jetën, sjell një premtim, por arkivohet rreth tre vjet më vonë. “Earthling”, me devijime në xhungël dhe tinguj të modës, madje edhe me përshtypje të mira, nuk përpiqet ta sjellë atë përsëri në mesin e artistëve më të njohur.
Dekada e regjistrimit mbaron pozitivisht me albumin “Hours”, një rikthim qetësues në këngën në stilin e tij më klasik.
Mijëvjeçari i ri përfaqësohet nga “Heathen”, një vepër e vitit 2002 nga “Duka i Bardhë” (kështu shpesh quhet këngëtari, për shkak të sjelljes së tij elegante dhe të shkëputur).
David Bowie në kinema
David Bowie gjithashtu ka dalluar veten për pjesëmarrjen e tij pozitive në veprat e ndryshme kinematografike, si “Pasioni i fundit i Krishtit” (1988) me Martin Scorsese, me Willem Dafoe dhe Harvey Keitel.
Në vitin 2006 luajti në “The Prestige” të Christopher Nolan (me Hugh Jackman, Christian Bale, Michael Caine dhe Scarlett Johansson) duke luajtur Nikola Teslan.
Por ne nuk duhet të harrojmë gjithashtu “Njeriu që ra në Tokë” (filmi i tij i parë, 1976), “Të gjitha në një natë” (1985 nga John Landis), “Labyrinth” (1986), “Basquiat” nga Julian Schnabel, 1996, mbi jetën e Jean-Michel Basquiat), “Perëndimi im” (nga Giovanni Veronesi italian, 1998) dhe gur i çmuar në “Zoolander” (nga Ben Stiller, 2001).
Vitet e fundit
Bowie përmbushi pozitivisht vitet ’70 e ’80, por në vitet ’90 pati një dekadë armiqësore kundër tij. Në dekadat vijuese ai botoi tre albume: “Heathen” (2002), “Reality” (2003), “Dita e ardhshme” (2013). Në janar 2016 ai lëshoi albumin e tij të fundit të titulluar “Blackstar”.
U nda nga jeta në Nju Jork më 10 janar 2016, dy ditë pasi u bë 69 vjeç.
Komentet